یادداشتی از مصطفی دلشاد تهرانی؛
امام علی(ع) دادگری را معیار حكومت، سیاست و مدیریت می دانست
عطر حرم: اهمیت دادگری در نزد امام علی(ع) تا جایی است كه آن حضرت دادگری را ریشه، اساس، پایه و معیار حكومت و سیاست و مدیریت می دانسته و بر این اساس عمل كرده است.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، مصطفی دلشاد تهرانی استاد دانشگاه و نهج البلاغه پژوه در یادداشتی به بحث برترین تكیه گاه حكومت و مدیریت پرداخته است:
امیرمؤمنان علی(ع) در عهدنامه‌ی مالك اشتر درباره‌ی دادگری و رابطه‌ی قلبی بعنوان برترین تكیه گاه حكومت و مدیریت فرموده است: «وَ إِنَّ أَفْضَلَ قُرَّةِ عَیْنِ الْوُلاَةِ اسْتِقَامَةُ الْعَدْلِ فِی الْبِلاَدِ، وَ ظُهُورُ مَوَدَّةِ الرَّعِیَّةِ، وَ إِنَّهُ لاَ تَظْهَرُ مَوَدَّتُهُمْ إِلاَّ بِسَلاَمَةِ صُدُورِهِمْ: و بی شك بهترین روشنایی چشم سرپرستان، پایدار شدن دادگری در كشور است، و پدیدار شدن دوستی صمیمانه‌ی شهروندان؛ و دوستی شان جز با سالم شدن سینه هایشان پدیدار نمی گردد. سالم شدن سینه هایشان از كینه و بی اعتمادی و سوءظن ».
دادگری در حكومت و مدیریت، هدفی اساسی و سیاستی بنیادی است، و هیچ چیز چون آن، حكومت و مدیریت را سامان نمی بخشد و استوار نمی سازد، و از این روست كه بیش ترین تلاش باید در جهت پایدار شدن آن باشد. پایدار شدن دادگری در دیده امیرمؤمنان علی (ع) چنین پربها است كه فرمود: «بی گمان بهترین روشنایی چشم سرپرستان و مایه‌ی آرامش آنان، پایدار شدن دادگری در كشور است.»
اهمیت دادگری در نزد امام علی(ع) تا بدانجاست كه آن حضرت دادگری را ریشه، اساس، پایه و معیار حكومت و سیاست و مدیریت می دانسته و بر این اساس عمل كرده است. در بیانی كه در غررالحكم وارد شده این چنین آمده است: «مِلاَكُ السِّیَاسَةِ الْعَدْلُ: ملاك سیاست، دادگری است.»
دادگری در حكومت و مدیریت، بدین معناست كه برای همه، امكانات مساوی برای پیشرفت و تعالی فراهم گردد، و هركس بدانچه استحقاق دارد دست یابد، و در وضع قانون و اجرای آن مساوات رعایت شود و تبعیضی بر كسی نرود، و تفاوت ها و امتیازات برمبنای صلاحیت و استحقاق باشد. لازمه‌ی پایدار شدن دادگری در كشور، رویكرد همه جانبه به دادگری و پرهیز از تجزیه گری در دادگری است؛ یعنی دادگری در وجوه فردی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی لحاظ گردد و برای تحقق آن برنامه ریزی شود، كه در این صورت نظام مطلوب برقرار و دادگریِ پایدار شكل می یابد، كه به بیانی كه در غرر از امام وارد شده: «الْعَدْلُ نِظَامُ الاْمْرَةِ: دادگری نظام بخشِ حكومت است.»
و بهترین تكیه گاه حكومت و مدیریت، و هم باارزش ترین دستاورد آن ها دوستی صمیمانه‌ی شهروندان است؛ و این دوستی به قدری بااهمیت و گرانبها است كه امیرمؤمنان علی (ع) آن را در كنار دادگری دیده و هم بها با آن معرفی كرده است: «... وَ ظُهُورُ مَوَدَّةِ الرَّعِیَّةِ: وپدیدار شدن دوستی صمیمانه شهروندان.»
حكومت و مدیریتی كه امیرمؤمنان علی (ع) درپی تحقق آن است، حكومت و مدیریت بر قلب ها است؛ حكومت و مدیریتی كه در دل مردمان و اداره شوندگان نفوذ دارد، و موردتأیید و حمایت آنان است؛ و البته شرط رسیدن بدان این است: «وَ إِنَّهُ لاَ تَظْهَرُ مَوَدَّتُهُمْ إِلاَّ بِسَلاَمَةِ صُدُورِهِمْ: و دوستی شان جز با سالم شدن سینه هایشان [از كینه و بی اعتمادی و سوءظن] پدیدار نمی گردد.»
حكومت و مدیریت بر قلبها جز با چنین بن مایه ای به دست نمی آید. در حكومت و مدیریت چنان باید عمل نمود كه علاوه بر حركت به سمت اهداف، دوستی شهروندان هم فراهم گردد، كه بدون آن چیزی ارزش ندارد، زیرا عدالت هم برای مردم است، چنان كه امیرمؤمنان علی (ع) در بیان علت پذیرش حكومت چنان كه در خطبه‌ی سوم نهج البلاغه آمده است، فرمود: «أَمَا وَ الَّذِی فَلَقَ الْحَبَّةَ، وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ، لَوْ لاَ حُضُورُ الْحَاضِرِ، وَ قِیَامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النَّاصِرِ، وَ مَا أَخَذَ اللّهُ عَلَی الْعُلَمَاءِ أَنْ لاَ یُقَارُّوا عَلَی كِظَّةِ ظَالِمٍ وَ لاَ سَغَبِ مَظْلُومٍ لاََلْقَیْتُ حَبْلَهَا عَلَی غَارِبِهَا، وَ لَسَقَیْتُ آخِرَهَا بِكَأْسِ أَوَّلِهَا: به خدایی كه دانه را شكافت و جان را آفرید، اگر حضور حاضران و برپا شدن حجّت با بیان وجود یاوران نبود، و چنانچه خداوند از عالمان پیمان نگرفته بود كه بر پرخوری ستمگر و گرسنگی ستمدیده، هیچ آرام و قرار نگیرند، بی تأمل ریسمان مهار حكومت را بر گردنش می افكندم و با همان جام نخست آخرش را هم سیراب می كردم (یعنی و چون گذشته خویش را به كناری می كشیدم).»
امام(ع) به روشنی بیان كرده كه حكومت را برای مردمان پذیرفته است تا این كه دادگری را برای آنان برپا دارد. با چنین جهت گیری ای است كه می توان دادگریِ در خدمت مردمان را سامان داد و دوستی صمیمانه‌ی آنان را به دست آورد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب