یادداشتی از مهدوی زادگان؛
بنای دانشگاه ما از ابتدا غلط گذاشته شد، علم اسلامی در راه شدن
عطر حرم: بنای دانشگاه به وسیله آدم های نامطمئن و با سیاست های نامطمئن در زمان حكومت طاغوت گذاشته شده و این بنا همچنان وجود دارد.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، حجت الاسلام داوود مهدوی زادگان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادداشتی به مناسبت روز شهادت شهید چمران نوشته كه مشروح آن را در ادامه می خوانید: طی سه چهار سده اخیر، علم و دانشگاه، فرایندی از دنیوی شدن را سپری و شاكله سفت و سختی را پیدا كرده است. این رویداد با التفات عامدانه از جانب اومانیست ها و اندیشه گران این جهانی اروپایی، اتفاق افتاده است. توسط این افراد برای القاء ایده جهانی بودن ذات معرفت و دانش بشری، پروژه های گسترده ای در حوزه علوم انسانی به راه افتاد. مهمترین دستاورد این تلاش، نفی مرجعیت معرفتی و علمی ادیان وحیانی است. برداشت و گفتمان مسلط در جامعه و سیاست به صورت عام و در مجامع و محافل علمی به صورت خاص، امتناع واقعیت علوم وحیانی است. در چنین شرایط تثبیت شده ای بود كه واقعه عظیم انقلاب اسلامی در ربع آخر قرن بیستم و در بهمن ۵۷ صورت گرفت. خاستگاه اصلی این انقلاب، آموزه های وحیانی و اسلام ناب محمدی است و الان انقلاب در آستانه دهه پنجم عمر خود توانسته در مقیاسی جهانی تجربه ای از زیست معنوی را عرضه بدارد. یكی از داعیه های اصلی انقلاب اسلامی، احیای مرجعیت معرفتی و دانشی ادیان وحیانی است. از این رو طبیعی به نظر می رسد كه تجربه انقلاب اسلامی از ناحیه روشنفكران و پیروان اندیشه سكولار مورد بی مهری و بعضاً رفتارهای خصمانه قرار گیرد. به صورتی كه بخشی از ریشه های مواضع خصمانه نظام سلطه استكبار با نظام اسلامی به همین مبانی نظری تفكرِ این جهانی باز می گردد. تفاوت اساسی مواجهه فكر این جهانی با گذشته علمی خود، در موضع انفعال و تدافعی بودن آن است. امروزه بحث از امتناع علم دینی و نفی بهره معرفتی و دانشی دین، عمدتاً از موضع انفعال برابر اراده معطوف به تكوین علم اسلامی است؛ اراده ای كه منبعث از تجربه انقلاب اسلامی است. البته در همین موضع گیری انفعالی، شاهد نوعی دوگانگی در تحلیل سطوح معرفت و دانش هستیم. اندیشه گران سكولار در تحلیل علوم انسانی مدرن، نگاهی دینامیكی و پویایی را در نظر دارند و علم مدرن را صیرورت می بینند و بنابراین همچنان مدرنیته را پروژه ناتمام می دانند. آنان هنوز از فقدان زمینه ها و شرایط امكان تكوین علم مدرن سخن می گویند لكن همین افراد در تحلیل علم دینی رویكرد استاتیكی و ایستایی را حاكم كرده از دینداران مصادیق عینی علم دینی را سراغ می گیرند. متاسفانه این نوع نگاه استاتیكی و غیر پویا به علم دینی در بین اندیشه گران دیندار تاثیر گذار بوده است و در همین چارچوب تلاش كردند پاسخ هایی را عرضه كنند؛ و بنابراین سالیان درازی است كه در همان بحث امتناع یا امكان علم دینی مانده اند؛ و حال آن كه اگر با رویكرد صیرورتی به مبحث علم دینی نظر كنیم؛ متوجه این حقیقت انكار ناپذیر خواهیم شد كه نه فقط علم اسلامی امكان دارد بلكه علم اسلامی در راه شدن است. هر بخش از تكاپوی علمی در ایران اسلامی را كه نشان نماییم جلوه ای از بود و نبود علم اسلامی است. چون كه واقعیت هستی و نیستی، بودن و نبودن در نگاه صیرورتی است كه آشكار می گردد. گرچه اراده معطوف به علم اسلامی در یك صد سال اخیر پدید آمده است، ولی ما بر این باور هستیم كه این اراده با وقوع و عینیت تجربه انقلاب اسلامی با شدّت و جدیت وصف ناپذیری در راه شدن قرار گرفته است و به درستی می توان اظهار داشت كه دانش و دانشگاه با تجربه انقلاب اسلامی در راه اسلامی شدن قرار گرفته است. نگاه صیرورتی را كاملاً می توان در رهنمودهای مقام معظم رهبری مشاهده كرد. معظم له در دیدار اخیر شان با اساتید دانشگاه ها، یكی از الزامات نقش اساتید در تولید و پرورش قوه عاقله كشور را در صیرورت محیط دانشگاه دانستند، یك صیرورت دائمی در محیط دانشگاه، یك تحوّل مستمر و دائمی در محیط دانشگاه؛ علّت هم این است كه اوّلاً همه نهادهای عالم احتیاج به تحوّل دارند، چون بشر در حال تحوّل و در حال پیشرفت و در حال حركت است. ازاین رو نهادهای بشری همه بایستی در خودشان قدرت تحوّل دائمی را تولید كنند و این یك دغدغه ای باشد برای آنها؛ ثانیاً دانشگاه ما بی رودربایستی غلط بنیان گذاری شده، از اوّل غلط بنیان گذاری شده؛ این معنایش این نیست كه محیط دانشگاه محیط غلطی است یا محیط بدی است؛ نخیر، خوشبختانه دانشگاه ما فراورده های خیلی خوب داشته، ولی بنای دانشگاه به وسیله آدم های نامطمئن و با سیاست های نامطمئن در زمان حكومت طاغوت گذاشته شده و این بنا همچنان وجود دارد. دانشگاه را در خصوص دین زدایی بنیان گذاری كردند؛ دانشگاه را مبنیّ بر تقلید علمی و نه ابتكار علمی و تولید علم، بنیان گذاری كردند؛ دانشگاه این جوری بنیان گذاری شده و خب برخی از آثارش هم تا امروز هنوز امتداد دارد؛ ازاین رو یك اصلاح و یك تحوّل و یك صیرورت درونی برای دانشگاه به صورت مستمر لازم است. برای روان سازی این صیرورت، به چند راهكار علمی و عملیاتی عاجل وجود دارد كه یكی از آن ها التفات و درك عمیق اندیشمندان و برنامه ریزان و مسئولان اجرایی عرصه معرفت و دانش به رویكرد صیرورتی و پویایی علم دینی و دیگری باور به مرجعیت علمی و تاكید بر كاربست آموزه ها و معلومات وحیانی در علوم، بخصوص علوم انسانی است. راه اندازی سلسله مباحثی در چیستی و فلسفه علم دینی در راه شدن، كوشش فراگیر در تدوین تاریخ علم دینی از روزگاران كهن تا به امروز با تاكید بر سرچشمه های وحیانی آن، محاسبه كمی و كیفی به همراه تاكید بر تولید انبوه ادبیات علم دینی و رصد اراده اسلامی شدن علوم انسانی در جامعه انقلابی و مراكز علمی از راهكارهای دیگر است. حمایت های معنوی و مادی نهادهای برنامه ریزی و دستگاه های اجرایی از اراده معطوف به علم دینی، همكاری گسترده حوزه و دانشگاه بر اساس رویكرد علم اسلامی در راه شدن، تلاش بی وقفه در جهت معاضدت های علم دینی در رشد و شكوفایی علوم تجرب، اصلاح فرهنگ سیاسی و اجتماعی حاكم بر جامعه در نسبت با علم دینی هم از راهكارهای دیگر برای روان سازی این صیرورت است كه با این ها در مجموع ده راهكار گفته شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب