یادداشتی از نصرالله حكمت؛
واقعهٔ كربلا رویدادی فراتاریخی است
عطر حرم: واقعهٔ عاشورا هرچند در روزی خاص و در سرزمینی خاص، رخ داده اما شكوه و عظمت و قدرت پیامش چنان است كه در حصار جغرافیا و تاریخ، محدود نمانده، از همهٔ مرزها عبور كرده و امروز به دست ما رسیده است.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، متن زیر یادداشتی است از نصرالله حكمت، استاد فلسفه و عرفان اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در مورد عاشورا كه در ادامه از نظر می گذرد؛
واقعهٔ كربلا رویدادی فراتاریخی است. همهٔ رخدادهای تاریخی، زندانیِ زمان و مكان، و تابع صحت و سقمند. هر رویداد تاریخی را اگر از زمان و مكان خاصش خارج نماییم، معنای خویش را از دست می دهد و انگار واقع نشده است. از این رو پژوهش های تاریخی، روش متناسب با خویش را دارد و می خواهد وقایع تاریخی را در زمان و مكانشان، و دقیقا همان گونه كه رخ داده است بیابد و صحت و سقم آن ها را معلوم كند.
اما رویداد فراتاریخی، وضعیتی برونْ تاریخی دارد و در محبس هیچ زمان و مكان خاصی گرفتار نیست. چنین رویدادی محدوده های زمانی و مكانی را درمی نوردد و فارغ از هر حد و مرزی، پیام خویش را به گوش هر كس بخواهد بشنود، می رساند و در آن سوی صحت و سقم، و صدق و كذب قرار دارد.
واقعهٔ عاشورا هرچند در روزی خاص و در سرزمینی خاص، رخ داده اما شكوه و عظمت و قدرت پیامش چنان است كه در حصار جغرافیا و تاریخ، محدود نمانده، از همهٔ مرزها عبور كرده و امروز به دست ما رسیده است.
بنابراین ما نمی توانیم صرفاً با روش ها و معیارهای مطالعات تاریخی، به بررسی و قرائت عاشورا بپردازیم. امروز كسان بسیاری هستند كه پاره ای از جزئیات واقعهٔ كربلا را زیر سؤال می برند؛ اما توجه ندارند كه این جزئیات، هیچ اهمیتی ندارد و بود و نبود آن ها نمی تواند این رخداد فراتاریخی را به رویدادی تاریخی تبدیل كند.
توصیه ام به دلدادگان حضرت محبوب، اباعبدالله الحسین(ع) این است كه این واقعه را تاریخی نبینند و خویش را مشغول جزئیات نكنند و در باب صحت و سقم آن ها ذهنشان را گرفتار تردید و شبهه ننمایند.
برای كسانی كه این واقعه را صرفاً تاریخی می بینند و از این راه می خواهند اصل آن را زیر سؤال ببرند و مخدوش كنند، شما هر مقدار رفع شبهه كنید، شبهات و تردیدها و سنگ اندازی آنان افزایش می یابد.
عاشورا، نهری از نور است كه در ظلمت ستبر شب تاریخ، جریان یافته و اینك نرم و آرام دل تاریكی ها را می شكافد و پیش می رود.
برای كسانی كه در خارج از ساحت این واقعه قرار دارند، درك و فهم آن ناممكن و یا بسیار دشوار است. فقط كسانی می توانند آن را بفهمند یا با جوانب مختلف آن، ارتباط برقرار كنند كه درون ساحت عاشورا باشند. برای كسی كه درون آن زیسته و با آن نفس كشیده و بدین گونه همهٔ وجودش با آن گره خورده است، عاشورا به مثابهٔ خانهٔ او است؛ خانه ای كه در آن بزرگ شده و با همهٔ اجزایش ارتباط عاطفی و وجودی دارد.
كسی كه با واقعهٔ عاشورا زیسته و آن را بخشی از هویت خود می داند، نه به كسی اجازه می دهد كه خانه اش را اشغال كند و به انحصار خود درآورد؛ و نه تحت تأثیر القائات كسی قرار می گیرد كه او را تشویق به خروج از خانه و واگذاری آن به كسانی می كند كه در صدد اشغال آنند.
ماهیت كسی كه ما را تشویق به ترك خانه می كند، با ماهیت كسی كه در صدد اشغال خانه و مأوای ما است، یكی است.
ایران، خانهٔ ما است.
ایمان، خانهٔ ما است.
عاشورا، خانهٔ ما است.
ما خانه مان را ترك نمی نماییم و به كسی هم اجازه نمی دهیم كه آن را به اشغال و انحصار خود درآورد.
امروز ما در روزگاری پر آشوب و به هم ریخته به سر می بریم كه همه چیز از جایگاه خود برون رفته است. اگر بگوئیم در روزگار «غربت حقیقت» زیست می نماییم، بیراه نگفته ایم. «غربت حقیقت»، بر اثر دو اشباع (تعبیر «اشباع» را از استاد رحمان زاده گرفته ام) پدید آمده است:
۱. اشباع دینی
۲. اشباع عقلی
در قرون وسطای مسیحی و در غرب، انسان ها شكلی از اشباع دینی را تجربه كردند. ما هم در این سال ها نحوی از اشباع دینی را _ البته رقیق تر از شكل قرون وسطائی اش _ تجربه كردیم.
واكنش طبیعی انسان به هرگونه اشباعی، گرایش به نقطهٔ مقابل آن، و سردرآوردن از اشباعی دیگر در نقطهٔ مقابل آن است. این تجربه در غرب، به شكل خروج از اشباع دینی و ورود به فضای اشباع عقلی صورت گرفت.
نكتهٔ قابل تأمل در این باب این است كه در فضای اشباع، خواه اشباع دینی و خواه اشباع عقلی، حقیقت دین و حقیقت عقل، غایب است و به جای آن، «شبه دین» و «شبه عقل» می نشیند.
از جانب دیگر در وضعیت اشباع، مدیریت «شبه دین» و «شبه عقل» به دست متولیان است؛ یعنی متولیان دین، دین و امور دینی را مدیریت می كنند و متولیان عقل، عقل و فلسفه و فكر را مدیریت می كنند. پس در چنین وضعیتی انسان ها نه حقیقت دین را درمی یابند و نه حقیقت عقل را.
در كربلا وجود مقدس امام ضد السلام، هم مظهر حقیقت ناب عقل است و هم مظهر حقیقت ناب دین.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب