كرسی ترویجی فرایند بصیرت از منظر قرآن و روایات برگزار گردید
به گزارش عطر حرم كرسی ترویجی فرایند بصیرت از منظر قرآن و روایات با عرضه حجت الاسلام منصوری استادیار گروه معارف قرآن و حدیث در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، به همت معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی، کرسی ترویجی «فرآیند بصیرت از منظر قرآن و روایات» شنبه ۷ تیرماه با عرضه حجت الاسلام منصوری استادیار گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی و نقد حجج اسلام مهدی رستم نژاد دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث جامعه المصطفی (ص) العالمیه و کامران اویسی استادیار گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی و دبیری علیرضا کمالی مدیر پژوهشی گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید. در ابتدا حجت الاسلام منصوری با بازشماری واژگان معادل، همنشین و مقابل «بصیرت» در قرآن به تعریف لغوی «بصیرت» پرداخت و اظهار داشت: با عنایت به اختلاف لغت شناسان در اینکه ریشه های واژگان دارای اصل واحد هستند یا می توانند اصول مختلف داشته باشند، دو دیدگاه درباره ریشه بصیرت مطرح گردیده است. اما از آنجائیکه اینجانب معتقد به وجود اصل واحد در ریشه لغت هستم، بصیرت را بر پایه اصل واحد معنا نموده و آنرا نیرویی روشنی بخش می دانم که با روشنگری اش ادراک را برای عقل هموار می سازد. در معنای واژه «بصر» یک خصوصیت وجود دارد و آن «آشکار بودن شیء دیده شده» است، بر این اساس بصیرت را می توان به «روشن بینی» معنا نمود. سایر معانی لغوی یا به عوامل بصیرت اشاره دارد و یا فواید آنرا بیان می نماید و یا مؤلفه ای از مؤلفه های بصیرت و یا بخشی از فرآیند آنرا مطرح ساخته است.» ازاین رو بصیرت یعنی «بینش و نیرویی که به وسیله آن بتوان به وضوح حقایق را شناخت. وی درباره تعریف اصطلاحی «بصیرت» اعتقاد دارد که باید با در نظر گرفتن مؤلفه ها و فرآیند بصیرت، آنرا تعریف نمود. بر این اساس در تعریف اصطلاحی بصیرت اضافه کرد: بصیرت عبارت است از روشن بینی مبتنی بر شناخت به همراه باور قلبی که در اثر مشاهده درست رخدادها و اندیشیدن و سنجش و عبرت گرفتن و تیزهوشی و دور اندیشی حاصل می گردد. منصوری در ادامه درباره فراوانی واژه بصیرت در قرآن اظهار داشت: «در آیات نورانی قرآن کریم، ماده «ب ص ر» به صورت ثلاثی مجرد و مزید به صورت فراوان و با این بسامد به کار رفته است: از ثلاثی مجرد به صورت فعل «بَصُرت» ۲ بار و «لم یبصُروا» ۱ بار؛ به صورت اسم مفرد و جمع (بصر و ابصار) ۴۸ بار؛ به صورت صفت مشبهه «بصیر و بصائر» ۵۸ بار و از ثلاثی مزید در باب های «افعال، تفعیل و استفعال» جمعاً ۳۹ بار به کار رفته است. نکته قابل توجه آن است که از ثلاثی مجرد آنچه بیشتر مربوط به بحث بصیرت است، کاربست صفت مشبهه ای و در مواردی کاربست اسم مفرد و جمع آن است؛ اما از ثلاثی مزید جز در مواردی اندک، مابقی مربوط به بحث بصیرت است». وی درباره جایگاه بحث بصیرت تصریح کرد: در روایتی از امیرمومنان (ع)، تحقق ایمان بر ۴ رکن استوار است: صبر، یقین، عدل و جهاد. هر یک از این پایه ها دارای ۴ شعبه است که در این میان «بصیرت» اولین شعبه یقین است. استادیار دانشگاه معارف اسلامی در انتها بر پایه آیات و احادیث و تحلیل و نکته یابی از آنها بخصوص با استناد به فرازهایی از فرمایش های امیرمؤمنان (ع) در خطبه ۱۵۳ نهج البلاغه: «فَلْیَنْتَفِعِ امْرُؤٌ بِنَفْسِه فإِنَّمَا الْبَصِیرُ مَنْ سَمِعَ وَ تَفَکَّرَ وَ نَظَرَ وَ أَبْصَرَ وَ انْتَفَعَ بِالْعِبَرِ وَ سَلَکَ جَدَداً وَاضِحاً یَتَجَنَّبُ فِیهِ الصَّرْعَهَ فِی الْمَهْوَی وَ یَتَنَکَّبُ طَرِیقَ الْعَمَی وَ لا یُعِینُ عَلَی فَسَادِ نَفْسِهِ الْغُوَاهَ بِتَعَسُّفٍ فِی حَقٍّ أَوْ تَحْرِیفٍ فِی نُطْقٍ أَوْ تَغْیِیرٍ فِی صِدْقٍ» به تشریح فرآیند بصیرت در عناوین «گوش دادن به حقایق، تفکر در شنیده ها، تیزبینی (نظر کردن)، دوراندیشی (ابصار نمودن)، عبرت گرفتن و گام نهادن در جاده ای روشن» پرداخت. بعد از تبیین عرضه کننده، حجج اسلام رستم نژاد و اویسی با اشاره به نقاط قوت نظر عرضه شده، بحث بصیرت را ازجمله مباحث نو و مورد نیاز جامعه و دارای آثار و برکات فراوان دانست که در عصر حاضر هم دارای طراوت و تازگی است و برای همگان دارای پیام است. ناقدان در طرح دیدگاه های خویش، توجه عرضه کننده نظریه به نکات ذیل و اصلاح نظر عرضه شده بر پایه آنرا باعث ارتقا، توسعه و کارآمدی بیشتر این بحث دانستند: بصیرت قابل گام بندی است اما نه از راه روایات؛ موارد مزبور در فرآیند بصیرت بیشتر ناظر به خروجی بصیرت است؛ موارد مطرح شده بیشتر ابزار یا مسیر و یا نتایج بصیرت است؛ برخی واژگان ناظر به بصیرت دارای معادل فارسی نمی باشند؛ واژه شناسی بصیرت نیازمند کار دقیق و فنی تر است؛ بصیرت را می توان به اقسام مختلف تقسیم و آنرا مورد بحث قرار داد. در انتها حجت الاسلام منصوری ضمن پذیرش بخشی از دیدگاه های ناقدان به ابهام زدایی از بخش دیگر پرداخت.
منبع: عطر حرم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب