مروری بر كتاب راهنمای خواندن لویاتان هابز؛
لویاتان توماس هابز، نوشته ای دشوار پیرامون دولت مدرن است
كتاب راهنمای خواندن لویاتان هابز ارائه دهنده تصویری روشن و واضح از نوشته دشوار توماس هابز پیرامون دولت مدرن است.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، ابن سینا در زندگی نامه‌ی خودنوشتش تعریف می کند که چهل بار مابعدالطبیعه‌ی ارسطو را خواند و مطلقاً از آن چیزی درنیافت، تا اینکه با خواندن رساله‌ی بسیار مختصر فارابی با عنوان اغراض مابعدالطبیعه تمامیِ زوایای این اثر برای او روشن گشت. ممارستِ مَثَل وار عقلی چنان بالیده حکایتِ این دارد که خواننده با راهی طولانی تا فهم متن کلاسیک رو به روست و در این راه نیازمند راهنماست. اما کوشش برای خواندن این متن ها، و برای ما فارسی زبانان خواندن ترجمه های فارسی آنها، اغلب به مسیری بی سرانجام کشیده می شود و فهم عمیق و دقیق، رفته رفته، جای خودرا به ساده سازی های مبتذل م ی دهد. رفتن به سراغ این متون دشوار و گاهی سهل ممتنع استیصالی به بار می آورد که ای بسا خواننده را به بازبینی و تردید درباره‌ی قابلیتِ فهم پذیریِ این متون بیندازد. خواننده‌ی پر تلاش اگر از دام این تردیدها بیرون آید، به مطالعه‌ی متونِ درجه دوم روی م ی آورد و به آثار شارحان و مفسران رجوع م ی کند و مدت ها در میانِ شروح مطول و پرجزئیات سرگردان می شود و از قضا خود این شروح را نیازمند راهنما می بیند. سرانجام، بعد از د ل کندن از این کوشش های مَدرسی و روشمند و دردسرهای بی حاصل، نوبت به تفرج در آثار درجه سومی م ی رسد که بیان شسته رفته و ساد ه ای از سیر تفکر یک متفکر می دهند و اغلب حاصلی جز فروکاستن وجوه اندیشه‌ی او در چارچوب کلیشه های ساده انگارانه ندارند، آثاری که، بجای قدم اول بودن، مهر ختامی بر جست وجوه ای فکری خواننده می زنند. بدین ترتیب خواننده یا از صرافت خواندن متن کلاسیک می افتد یا خودرا از خواندن آنها بی نیاز می بیند. درسگفتارهای دانشگاهی، مقالات علمی پژوهشی و تألیف های به اصطلاح انتقادی، همگی، در رجوع به این آثار درجه دوم و سوم و در تظاهر به رجوع به آثار اصلی که عمدتاً رونوشتی از استنادات شرح ها و مقدمه هاست- با یکدیگر شریک اند. حاصل آنکه آثار کلاسیک هیچ گاه خوانده نمی شوند و این منبع اصلی بازخوانی های مؤلفانه یا منتقدانه به مرور فراموش می شوند. کتاب های مجموعه‌ی «راهنمای متون کلاسیک» چیزی است در میانه‌ی این دو شیوه‌ی تقرب به متن؛ نه شرح و تفسیری مفصل است و نه ادعای آسان کردن تمام دشواری های متن را دارد، بلکه مقرر است نقش های باشد برای گذر از پیچ وخم متن. کتاب های مجموعه‌ی «راهنمای متون کلاسیک» ترجمه‌ی مجموعه‌ی Reader’s Guide است که انتشارات کانتینیوم آنرا با هدف فراهم کردن مقدمه ای روشن و مختصر برای متون کلاسیک در ادبیات و فلسفه‌ی غرب تهیه کرده است. در تدوین ساختار کتاب ها از رویه ای یکسان پیروی شده است. در بخش اول، به زمینه و زمانه‌ی نوشته شدن اثر پرداخته شده است. در بخش دوم، مضامین اصلی اثر به بحث گذاشته شده است. بخش سوم به خواندن بخش به بخش یا بند به بند متن اختصاص دارد و بخش پایانی هر کتاب درباره‌ی تأثیرات فکری و تاریخی اثر کلاسیک است. نویسندگان هر کتاب از میان متخصصان اندیشه‌ی هر اندیشمند انتخاب شده اند و بعضی از آنها در زمره‌ی نامدارترین شارحان و مفسران آن حیطه هستند. راهنمای خواندن لویاتان هابز نوشته اوری ام. جانسون بگبی با ترجمه مجتبی هاتف به همت انتشارات ترجمان در سال ۱۳۹۸ در ۳۴۸ صفحه به بهای ۳۲ هزار تومان انتشار یافته است. فهرست اثر: سخن ناشر سپاسگزاری معرفی و زمینه نمای کلی مطالعه متن بخش اول: در باب انسان بخش دوم: در باب دولت بخش سوم: در باب دولت مسیحی بخش چهارم: در باب مملکت ظلمت مرور و نتیجه گیری تفسیرها و تأثیرها راهنمایی برای مطالعه بیشتر پی نوشتها منابع واژه نامه نمایه «لویاتان»، اثر سترگ و نام آشنای توماس هابز، نخستین شرح جامع درباره‌ی دولت مدرن، خاصیت ها و کارکردهای آن است که مبنای خیلی از نظریه های مهم فلسفه‌ی سیاست قرار گرفته است. نام کتاب برگرفته از موجودی است که وصف آن در «کتاب ایوب» آمده: لویاتان هیولایی است که خدا برای اثبات قدرت نامتناهی خویش خلق کرده؛ لویاتان سلطان همه‌ی جانوران متکبر است. هابز حکومت را به چنین هیولایی تشبیه می کند و اجزای مختلف آن و کارکرد هریک و روابطشان با هم را به تفصیل توضیح می دهد. کتاب حاضر، بعد از مروری بر زندگی هابز و ارائه‌ی نمایی کلی از محتوای لویاتان، فصل به فصل این اثر را بررسی می کند و فهم روشنی از دشواری های آن به دست می دهد. در فصل پایانی، تفسیرها و تأثیرهای کتاب هابز بر فلسفه‌ی سیاسی بررسی می شود. این اثر ارائه دهنده تصویری روشن و واضح از نوشته دشوار توماس هابز پیرامون دولت مدرن است، اثری نام آشنا که کارکرد و روابط حکومت و اجزای آنرا به شکلی مفصل تشریح می کند و آن چنان محتوای ارزشمندی دارد که با وجود ساده نبودن متن آن ارزش مطالعه حتی به کمک کتاب های راهنما را دارد. گزیده ای از کتاب هابز می گوید مردم از گونه ای آزادی برخوردار می باشند که به سبب پیمان ها مجاز شده است. به عبارت دیگر، انسان ها با انعقاد قرارداد اجتماعی خودرا تسلیم اختیار و فرمان حاکم کرده اند و قرار بر این است که تک تک اعمال حاکم را اعمال خود بدانند (حتی مجازاتشان به دست حاکم را). سپس حاکم به انتخاب خود به آنها آزادی می دهد. واضح است که آزادی خوب و مفید از نظر هابز آزادی خصوصی است، یعنی آزادی اداره زندگی خصوصی مان برمبنای خیر شخصی مان. او آزادی عمومی، یعنی آزادی مداخله در حکمرانی دولت، را تأیید نمی نماید. هابز آزادی های واگذار شده به شهروندان را به این صورت لیست می کند: «آزادی خرید و فروش و آزادی در عقد هر قرار داد دیگری با یکدیگر، آزادی در انتخاب مسکن، نوع خوراک، کار و پیشه و تعلیم و تربیت فرزندان به شیوه دلخواه خودشان و نظایر آن». این ها آزادی های کسانی اند که از وحشیگری وضع طبیعی گریخته اند و می توانند بنای تمدنی را شروع کنند. این فرصتی است برای رشد و شکوفایی در سایه امنیت نسبی ناشی از وضعیتی که علت وجودی قرارداد اجتماعی است. علاقه مندان برای مشاهده ابتدای کتاب اینجا کلیک کنند!
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب