اسماعیل آذر مطرح كرد
شعرهای مذهبی كه تأثیر سوء دارند
اسماعیل آذر از شعرهای مذهبی می گوید که تاثیر سوء دارند؛ شعرهایی که شاعران شان مطالعه تاریخی و آگاهی ندارند و به حرف های عوامانه پر و بال می دهند.
این پژوهشگر و مدرس دانشگاه در گفتگو با ایسنا درباره تاریخچه شعر فاطمی و این که به نظر می آید کمتر به این نوع شعر پرداخته شده است، اظهار نمود: گفتن شعرهای آیینی به نظرم در جای یک غزل می نشیند؛ شما در غزل، عاشق انسان و یا عاشق خدا هستید. یعنی غزل در توصیف عاشقی شما به خدا یا انسان است. زمانی که یک شاعر شعرهایی درباره عاشورای حضرت امام حسین (ع) می سراید، یک غزل است چونکه شاعر کسی را دوست دارد که این معشوق یکی از قدسیان است. در شعرهایی که از کسایی مروزی، شاعر شیعی قرن چهارم، برای ما به جا مانده، او از پیامبر (ص) و امام علی (ع) نام می برد، بعد به فردوسی می رسیم که درباره حضرت امام علی (ع) و پیامبر اعظم (ص) شعرهای زیبایی دارد، بعد قوامی رازی و می رسیم به سنایی غزنوی که او ماجرای نماز امام علی (ع) را در جنگ احد به تصویر می کشد و درباره ماجرای امام حسین (ع) توضیح می دهد. در میان این شاعران فقط سنایی به حضرت فاطمه زهرا (س) می پردازد. او شعر بلندی دارد که به تمام معصومین نگاهی دارد و با این بیت آغاز می شود «جهان پردرد می بینم دوا کو/ دل خوبان عالم را وفا کو». در این شعر بیتی درباره حضرت فاطمه زهرا (س) دارد؛ «سراسر جمله عالم پرزنانند/ زنی چون فاطمه خیرالنساء کو». فقط همین یک بیت را دارد.
او سپس اظهار داشت: در این دوره اگر شعرهایی درباره حضرت فاطمه زهرا (ع) باشد، خیلی کم است. تا این که به زمان صفویه می رسیم. در این دوره گاهی می بینید نامی از حضرت فاطمه زهرا (س) می آید اما خیلی فراوانی ندارد. در این دوره عاشورا و مدح حضرت علی (ع) بسامد بسیار دارد. درباره پیامبر اعظم (ص) هم از آغاز تاریخ تمام شاعران پس از حمد خدای تعالی به توصیف بزرگواری های ایشان می پردازند. در دروه ما مدایح و مراثی حضرت فاطمه زهرا (س) نسبت به تمام دوران پیشین بسامد بیشتری دارند اما خیلی قلیل اند شعرهایی که بنیه های شعری داشته باشند. درباره حضرت زینب (ع) هم این چنین است. درباره حضرت زینب (س) شعر فاخری وجود دارد که زنده یاد حسن حسینی سروده است و از صبوری حضرت زینب (س) صحبت می کند.
اسماعیل آذر تصریح کرد: شاعران هم به سه گروه تقسیم می شوند؛ شاعرانی هستند که شاعرند و شعرشان زیبا و خوب است ولی شعرشان فقط زیبایی دارد، توصیف می کنند اما توصیف شان شاعرانه است. گروه دیگری هستند که نه تنها توصیف شان شاعرانه است بلکه کمابیش با تاریخ آشنا هستند و اگر اشاره های تاریخی ای دارند اشاره های شان به جا و درست است. گروهی هم هستند که نه بنیه شاعری دارند و نه عالم به علم تاریخ اند. گرفتاری ما این گروه است. این گروه هستند که عموما مایه های مداحان را هم تدارک می بینند و برای این که سفره اغراض خویش را پهن کنند، دست به هر درست و نادرستی می زنند و برای شان اهمیت ندارد. این ها اهل تحقیق نیستند و می خواهند نام و نشانی از خود باقی بگذارند.
او افزود: بسیاری از شعرهایی که گوشه های تاریخی را یادآور می شوند، شاعرشان یک مرتبه هم درباره آن نخوانده و نسبت به تاریخ آگاهی نداشته است. کتابی به نام «شکوه عشق» دارم که در آن خلاصه و به صورت ساده، تاریخ عاشورا را نوشته ام و شعرهای عاشورایی را که پیشینه شاعرانه و عالی دارند در کنار تاریخ گذاشته ام که نشر سخن آنرا منتشر نموده است. برای این که این کتاب تاریخی را بنویسم ده ها کتاب تاریخی را همزمان می خواندم. من برای این که حرفی را در صدا و سیما به مردم بزنم، مطلب را از چند منبع تاریخی می خوانم؛ تاریخ سیدطاووس که قابل پذیرش است و حضرت رهبری در تأیید آن سخنانی فرموده اند، تاریخ طبری خوب است اما باید آنرا با چند تاریخ دیگر خواند. تاریخ مرحوم قمی را هم که می خوانم در کنارش به سه تاریخ دیگر هم رجوع می کنم و به تشخیص خودم به نقطه ای می رسم و برای مردم مطلب را، آن هم با احتیاط می گویم. در بین آثاری که وجود دارد، فقط کتاب های مرحوم دکتر شهیدی بیشتر قابل اعتنا است. من دوستی ای با او داشتم و از تفکر او آگاه بودم. این فرد به ائمه علیهم السلام عشق می ورزید و سواد و دانش کافی داشت و هر آن چه نوشته از روی معرفت علمی است.
آذر با بیان اینکه شعرها روی هم رفته جذاب نیست، درباره بازتاب و تاثیر این شعرها اظهار داشت: اگر در کارهای مذهبی کاری نماییم که شایسته و درخور نباشد، این ارزش ها به ضد خود تبدیل می شود. گاهی در رسانه ها که صحبت می کنم تا جایی که می دانم درست است صحبت می کنم اما در جایی حرف را فرومی گذارم و به نظرم باید یک فقیه اظهارنظر کند چونکه کار و تخصص من نیست. تاجایی که مفید باشد حرفم را می زنم آن هم با جنبه احتیاط ولی خب گاهی شاعری روایت هایی به گوشش رسیده و او به این حرف های عوامانه بال و پر می دهد و در شعر می آورد که نامش را باید گفت «ناشعر». البته شعرهای ماندگاری هم نخواهد بود اما خب ترسم «خاطر ساده دلی را پی کند». امکان دارد انسان ساده اما عاشقی بخواند و تاثیر سوء بگذارد و باید از این نظر باید مورد توجه قرار بگیرد.
این پژوهشگر درباره این که چرا کمتر به شعر فاطمی پرداخته شده است، اظهار نمود: نبود اطلاع از شخصیت این بانوی قدسی یکی از عوامل است. اگر طول و عرض زمان را طی نماییم و به عقب برویم، ما از حضرت فاطمه (س) سیره ای داریم که اگر امروزه بانویی در آن حدود عمل کند در خانه اش مشکلی نخواهد داشت و این سیره می تواند بعنوان یک معیار برای جامعه قرار بگیرید. اما اگر کسی به اشتباه پا در آن بگذارد این معیارها را خراب می کند و این نه به صلاح دین و در راه خداست و نه به صلاح مردم. جایی باید به این موضوعات رسیدگی کند و این شعرها را چاپ نکند و نشر ندهد. کارهای خوب را در فضای مجازی بگذارند تا کسی کارهای ضعیف را نپذیرد. کسی که تاریخ می داند و شعر قوی دارد باید مرتب مطالبی را درباره حضرت زهرا (س) نشر بدهد آن هم در فضای مجازی.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب