یادداشت؛
دارالشفایی به نام قرآن، وجه تسمیه و نام گذاری قرآن به شفا
عطر حرم: محققین قرآنی و كارشناسان علوم این كتاب آسمانی با استناد به روایات و احادیث متعددی، فرازهای زیادی از قرآن كریم را بعنوان نسخه های شفابخش معرفی كرده اند.
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه_سید محمود جوادی: آدمیزاد از روزی كه پا در این جهان می گذارد تا زمانی كه به دیدار خدا بشتابد با بلاهای متعددی دست و پنجه نرم می كند، یكی از این بلاها بیماری است كه همواره ملازم اوست و كمتر كسی در این دنیا وجود دارد كه «بیماری» را در طول حیات خویش تجربه نكرده باشد. از آنجائیكه خداوند متعال قرآن كریم را بعنوان یك نسخه شفابخش برای مؤمنین معرفی كرده، طبق نص صریح قرآن، این كتاب آسمانی امیدبخش ترین وسیله درمان برای مؤمنین بشمار می رود. با بازگشت به قرآن عیان می شود كه خداوند متعال در سه موضع كلام خودرا به صراحت شفا خوانده است كه این تعبیر مربوط به كل قرآن و ذات آن است نه مربوط به آیه خاص. در سوره اسرا آمده است: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَة لِلْمُۆْمِنِین»؛ ما قرآن را نازل كردیم در حالیكه آن، شفا و رحمت است از برای مۆمنین. همین طور در سوره فصلت می فرماید: «قُلْ هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدیً وَ شِفاء»؛ ای پیامبر! به مردم بگو، این قرآنی كه در بین شماست، از برای آن كسانی كه ایمان آورده اند هدایت و شفای درد آن هاست؛ و باز در سوره یونس می خوانیم: «یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَه مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ وَ هُدیً وَ رَحْمَه لِلْمُۆْمِنِینَن»؛ ای مردم دنیا! حقیقتاً از جانب خداوند برای شما موعظه ای آمد (قرآن) و آن شفای دردهایی است كه در سینه هاست، و همان هدایت و رحمت است از برای مؤمنین. در این میان محققین قرآنی و كارشناسان علوم این كتاب آسمانی با استناد به روایات و احادیث متعددی، فرازهای زیادی از قرآن كریم را بعنوان نسخه های شفابخش معرفی كرده اند و برخی دیگر باز هركدام از سوره ها را بعنوان علاج برخی بیمارها مطرح كرده اند. وجه تسمیه و نام گذاری قرآن به شفا مفسر بزرگ شیعه، ابوالفتوح رازی، وجه تسمیه و نام گذاری قرآن به شفا را در سه معنا می داند: ۱- قرآن دلیل نبوت و صدق آورنده آن است كه مردم به واسطه آن از سرگردانی ضلالت و گمراهی، به هدایت خلاصی می یابند؛ مانند بیماری كه از مرض شفا یابد. ۲- قرآن بیان كننده دلیلهای روشن است و هر صاحب شك و شبهه ای را كه در او نظر كند به علم و یقین رهنمون سازد و علم، شك او را زایل نماید. ۳- محال نیست كه مردم به قرآن تبرك جویند و شفای بیماری جسمی خود را از او طلب نمایند؛ چونكه احادیث زیادی در این زمینه آمده است و همچون اسامی سوره حمد شفا است. در قرآن كریم آیات بسیاری وجود دارد كه فطرت وجودی انسان را متذكر شده علل بیماری ها و همین طور راه های درمان را نشان داده است. آیاتی كه درباب انسان در قرآن كریم وجود دارند نشانه هایی هستند كه انسان برای شناختن خود و خصلت های گوناگونش می تواند از آنها راهنمایی بجوید و برای دست یابی به روشی درست به منظور بهبود خویش، توسط آیات مزبور ارشاد شود. در اینجا به سبب وسعت مقوله شفابخشی قرآن تنها به یك سوره و چند آیه اكتفا می نماییم، چونكه در این مقال كوتاه و محدود مجالی برای پرداختن به جزئیات این مساله نیست. خواص شفابخشی سوره حمد یكی از اسامی سوره حمد «الشفا» و «الشافیه» است. این نام برگرفته از روایاتی است كه این سوره را شفا بخش نامیدهاند. رسول خدا صلی الله وعلیه وآله فرمود: «فاتحة الكتاب شفاء من كلّ داء»؛ سوره حمد شفای هر دردی است، همین طور آن حضرت (ص) برای دستیابی به شفا، قیدی ذكر می كنند و می فرمایند: كسی كه از قرآن شفا نخواند پس خداوند او را شفا نمی دهد. در حدیثی كه از امام باقر نقل شده، آمده است: «من لم یبرأه الحمد لم یبرأه شیء»؛ كسی كه سوره حمد شفا بخشش نباشد، چیزی او را شفا نمی دهد. كلام آن حضرت بدین معنا است كه اگر جهل و رذائل اخلاقی كسی با معارف سوره حمد درمان نشود، دیگر سوره های قرآن برای او سودمند نخواهد بود. روایتی باز در باب اعجاز سوره حمد از امام صادق (ع) نقل شده كه حضرتشان فرمودند: «لَوْ قُرِئَتِ الْحَمْدُ عَلَی مَیِّتٍ سَبْعِینَ مَرَّةً ثُمَ رُدَّتْ فِیهِ الرُّوحُ مَا كَانَ ذَلِكَ عَجَباً»؛ اگر سوره حمد هفتاد بار بر مرده ای خوانده شود و روح به تن او باز گردد، جای تعجب نیست. از خاصیت های سوره حمد همین قدر بس كه خداوند این سوره را یك طرف و قرآن را طرف دیگر قرار داده و فرموده: «وَ لَقَدْ آتَیْنَاكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثَانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ «؛ و به تحقیق به تو «سبعاً من المثانی» (سوره حمد) و قرآن بزرگ را دادیم. پیامبر خدا (صلی الله مقابل و آله و سلم) فرمود: «إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ لِی یَا مُحَمَّدُ وَ لَقَدْ آتَیْنَاكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثَانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ فأفرَدَ الِامتنَانَ عَلَیَ بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وَ جَعَلَهَا بِإِزاَءِ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ وَ إنَّ فَاتحَةَ الكِتَابِ أشرَفُ مَا فِی كَنُوزِ العَرشِ»؛ همانا خداوند به من فرمود: ای محمد، به راستی ما سبعا من المثانی و قرآن عظیم را به تو دادیم. خداوند با فاتحة الكتاب تنها بر من منت گذاشت و آنرا در مقابل قرآن عظیم قرار داد؛ و همانا فاتحة الكتاب شریف ترین چیزی است كه در گنجینه های عرش قرار دارد». ابن كعب می گوید: سوره فاتحة الكتاب را نزد پیامبر اكرم صلی الله مقابل وآله وسلم قرائت كردم حضرت فرمود: قسم به كسی كه جانم به دست اوست در تورات و انجیل و زبور و فرقان، مثل این سوره نازل نشده است و این سوره مادر كتاب و مادر قرآن است و هفت آیه دارد و تقسیم می شود بین خدا و بنده اش، و برای بنده است آنچه كه از خدا بخواهد. هفت آیه شفابخش قرآن جهت شفای بیماری ها گفته می شود در قرآن ۷ آیه وجود دارد كه به آنها آیه های شفا گفته می شد. قرائت این هفت آیه برای شفای بیمار سفارش شده است و آن آیات به شرح زیر است. آیه ۵۷ سوره یونس «یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًی وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ»؛ ای مردم به یقین برای شما از جانب پروردگارتان اندرزی و درمانی برای آنچه در سینههاست و رهنمود و رحمتی برای گروندگان [به خدا] آمده است. آیه ۱۴ سوره توبه «قَاتِلُوهُمْ یُعَذِّبْهُمُ اللّهُ بِأَیْدِیكُمْ وَیُخْزِهِمْ وَیَنصُرْكُمْ عَلَیْهِمْ وَیَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِینَ»؛ با آنان بجنگید خدا آنان را به دستشما عذاب و رسوایشان می كند و شما را بر ایشان پیروزی می بخشد و دل های گروه مؤمنان را خنك می گرداند. آیه ۶۹ سوره نحل «ثُمَّ كُلِی مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِی سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِكَ لآیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَكَّرُونَ»؛ سپس از همه میوه ها بخور و راههای پروردگارت را فرمانبردارانه بپوی [آنگاه] از درون [شكم] آن شهدی كه به رنگهای گوناگون است بیرون می آید در آن برای مردم درمانی است راستی در این [زندگی زنبوران] برای مردمی كه تفكر می كنند نشانه [قدرت الهی] است. آیه ۸۰ سوره شعرا «وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ»؛ و چون بیمار شوم او مرا درمان می بخشد. آیه ۴۴ سوره فصلت «وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِیًّا لَّقَالُوا لَوْلَا فُصِّلَتْ آیَاتُهُ أَأَعْجَمِیٌّ وَعَرَبِیٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًی وَشِفَاء وَالَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ فِی آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَیْهِمْ عَمًی أُوْلَئِكَ یُنَادَوْنَ مِن مَّكَانٍ بَعِیدٍ»؛ و اگر [این كتاب را] قرآنی غیر عربی گردانیده بودیم بالقطع می گفتند چرا آیه های آن روشن بیان نشده كتابی غیر عربی و [مخاطب آن] عرب زبان بگواین [كتاب] برای كسانی كه ایمان آوردهاند رهنمود و درمانی است و كسانی كه ایمان نمی آورند در گوش هایشان سنگینی است و قرآن برایشان نامفهوم است و [گویی] آنان را از جایی دور ندا می دهند. آیه ۸۲ سوره اسرا «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا»؛ و ما آنچه را برای مؤمنان مایه درمان و رحمت است از قرآن نازل می نماییم و [لی] ستمگران را جز زیان نمی افزاید. پیشگیری از بیماری به وسیله قرآن قرآن كه معدن شفابخشی برای انسان محسوب می شود، صبر نمی كند تا شخص بیمار شود آنگاه به مداوایش بپردازد بلكه این كتاب آسمانی در مقام پیشگیری باز كوشاست و اهتمام اش بر آن است تا انسان ها به امراض فكری و قلبی گرفتار نشوند. قرآن در اولین مرحله به انسان ها نسبت به بیماری آگهی می دهد. اگر كسی در این مرحله آگهی خداوند را جدی نگرفت و به عمل ممنوع اقدام نمود، مریض می شود. در این مرحله باز قرآن رهنمود دارد و كیفیت مداوای مریض و راه درمان را به او نشان داده است تا او را از بیماری برهاند. اگر در این مرحله باز سخن قرآن را نشنید و به آن عمل نكرد، آن وقت دیگر خدا او را به حال خود وا می نهد و چنین مریض رها شده ای بطور طبیعی هر روز بیمارتر می شود. سخن آخر آنكه قرآن ضعف های مربوط به حكمت نظری را با برهان عقلی و امراض مربوط به حكمت عملی را با تهذیب و تصفیه دل بهبود می بخشد، همه بیماری های اعتقادی و اخلاقی را درمان می كند: جهل را با علم، شك را با یقین، غم و اندوه را با آرامش، ترس و هراس را با امید، نگرانی از آینده را با عزم و ثبات برطرف می سازد. مۆمن در پرتو شفای قرآن به ولایت می رسد كه خاصیت ولایت، نجات از این گونه عوامل سو است كه «إن أولیاء الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون» برای مثال وقتی صفت ناپسند «حسد» در تشخیص روان شناسان و متخصصین بیماری های روحی در ردیف سایر بیماری ها قرار داده می شود، ببینید خداوند قرن ها پیش در سوره فلق چگونه این صفت را تقبیح كرده و فرموده: «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ وَمِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ». باز دقت كنید و ببینید چگونه آفریدگار ما از ما می خواهد از شر این صفت ناپسند به خودِ ایشان پناه ببریم. در این میان حضرت امام علی مقابل السلام در تشریح زیان حسد می فرماید: «اَلْحاسِدُ یَضُرُّ بِنَفْسِهِ قَبْلَ اَنْ یَضُرَّ باِلْمَحْسُود»؛ شخص حسود پیش از اینكه به محسود زیان برساند به خود زیان می رساند. همین طور در جای دیگری می فرماید: «لِلّهِ دَرُّ الحَسَدِ ما اَعدَلَهُ! بَداَ بِصاحِبِهِ فَقَتلَهُ»؛ آفرین بر حسادت! چه عدالت پیشه است! قبل از همه صاحب خودرا می كشد. بنا بر این، قرآن نه تنها راه درمان را پیش روی ما می گذارد بلكه قبل از بیمار شدن، جلوگیری از بیماری ها را باز به ما می آموزد. نقش آوای قرآن در شفای بیماران شاید شنیده باشید در بعضی از بیمارستان های غرب به جهت اینكه بیماران سلامت خودرا به دست بیاورند یا بتوانند به آرامش روحی و روانی برسند، صدای قرآن را پخش می كنند تا افراد با گوش دادن به صوت قرآنی - كه چیزی از آن متوجه نمی شوند - به آرامش برسند و سلامت خودرا بدست آورند. آوای آهنگین و حتی ریتمیك و غیر آهنگین ناشی از تلاوت قرآن كریم از با شكوه ترین ابعاد اعجاز قرآن كریم محسوب می شود، خداوند متعال در سوره اعراف در سفارش به گوش فرا دادن به صدای قرآن می فرماید: «وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ»؛ و چون قرآن خوانده شود به آن گوش فرادهید و خاموش باشید، باشد كه مورد رحمت الهی قرار گیرید. و یقیناً درمان شدن بوسیله گوش فرا دادن به صوت قرآن، رحمتی است از جانب خدا كه در این آیه فرمود: «لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ»؛ باشد كه مورد رحمت الهی قرار گیرید. مطالعات نشان داده نه تنها تلاوت قرآن بلكه گوش دادن به آوای قرآن كریم باز موجب كاهش اضطراب بیماران پیش از جراحی می شود. برخی محققان باز گفته اند بیمارانی كه تحت عمل جراحی باز قلب قرار می گرفتند، با گوش دادن به آوای قرآن كریم پیش از جراحی، میزان اضطرابشان كاهش می یافت. یافته های یكی از محققان باز نشان داده است كه آوای قرآن كریم می تواند برای بیماران همچون كاهش استرس، تحریك پذیری، كاهش احساس تنهایی، كاهش فشار خون، بهبود خلق و تعدیل هیجانات باز مؤثر باشد. البته یكی از نكات مهمی كه همواره در زمان استفاده از درمان های غیر دارویی (مانند درمان به شیوه های معنوی) مطرح بوده میزان پذیرش این درمان ها در فرهنگ ها، اقوام و شرایط اجتماعی خاص می باشد، با این وجود هنوز از غیر مؤثر بودن بكارگیری صدای قرآن در سوژه درمان بیماران گزارش نشده است. به راستی آیا كسی دارویی به فراوانی و سهل الوصولی قرآن سراغ دارد كه بدون هیچ عوارض جانبی هم درمانگر بیماران است هم هدایتگر گمراهان. كتابی كه نسخه شفابخشی برای بیماران جسمی و روحی است و سیراب كننده تشنگان حقیقت و معرفت. آنچه گفتیم بخش ناچیزی از خواص شفابخشی این كتاب آسمانی بود، كتابی كه در جای جای ابعاد آن اعجاز الهی نهفته است، كتابی آكنده از كلیدواژه های مسائل مختلفی كه انسان در زندگی خود به آن نیاز دارد، واژگان قدسی كه اورا با خدای خویش پیوند می زند تا لذت ارتباط میان عبد و معبود به دل او بنشیند و در كنار این لذت به خواسته های خویش باز برسد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب