نشست انقلاب و نهاد هنر انجام شد
عطر حرم: نشست انقلاب و نهاد هنر، در پژوهشكده فرهنگ و هنر اسلامی اجرا شد.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، نشست «انقلاب و نهاد هنر»، در پژوهشكده فرهنگ و هنر اسلامی برگزار گردید. در این جلسه كه به منظور بررسی تجربه نهادهای انقلابی در حوزه هنر ترتیب داده شد وحید جلیلی، سینا كلهر، حجت الاسلام علی جعفری و محمد پوركیانی، هریك به گزارش و شرح یكی از تجربه های نهادی انقلاب اسلامی در حوزه هنر پرداختند. محمد پوركیانی دبیر این نشست در ابتدا بعد از تبریك اعیاد شعبانیه و هفته هنر انقلاب اظهار داشت: در این جلسه سه استاد پژوهشگر دربارة ایده مركزی یك سازمان كه به ترتیب حوزه هنری، سازمان اوج و جشنواره عمار توضحات و بررسی هایی را عرضه خواهند داد.موضوع این نشست سازمان ها نیستند و اگر هم به سازمان خاصی اشاره می شود از این نظر است كه بنا داریم كه ایدة آن سازمان را در مقابل ایدة كلان حاكمیت در مقابل هنر و ادارة هنر كشف نماییم. بهرحال هر سازمانی دركی از وضعیت ادارة هنر داشته است و همان درك هم سبب شده است كه آن نوع از سازمان را جدی بگیرد و تجویز كند. پوركیانی اضافه كرد: منظور ما از این ایده، محور وحدت بخشی است كه تمام ساحات دیگر سازمان را جهت می دهد و همة متغیرهای دیگر را جهت می دهد. مدیریتی ها عموماً نام راهبرد را بر این مفهوم می گذارند اما تفاوت ایده و راهبرد این است كه ایده ها راهبردهای مؤثرند، از این جهت كه اجماعی در تمام سطوح سازمان روی این راهبرد پدید می آید. خیلی از سازمان ها راهبرد دارند اما ایده ندارند. به این معنا كه در نقطة پیدایش خود توجهی به نقطة اثر خود یا نیروی انسانی كه قرار بوده این راهبرد را پیش ببرد نداشته اند. بنابراین راهبرهایی كم اثر از آنها به جا می ماند كه چیزی جز كلماتی در اساس نامه ها نیست. در این جلسه ما پیشاپیش فرض می گیریم كه همة این سازمان هایی كه بررسی می شوند، همه در تصور و فهمی از میدان واقعی سیاست گذاری شكل گرفته اند و عملكردی هم داشته اند كه حالا می تواند مورد ارزیابی قرار بگیرد. در ادامه سینا كلهر كه با گزارشی از پیدایش و مسیر طی شده حوزه هنری تا به امروز، آغازگر گفتگوهای این نشست بود، مسیر رشد حوزه هنری را به چهار دوره تقسیم كرد و توضیح داد كه چگونه حوزه هنری با هدف تأسیس جایی برای گرد هم آمدن هنرمندان باورمند به انقلاب اسلامی پدید آمد. وی اظهار داشت: ماجرا از این قرار بود كه گروهی از دانشجویان دانشگاه ملی سابق یا شهید بهشتی كنونی تصمیم می گیرند شركتی را تأسیس كنند كه در حوزه معماری فعالیت می كند و مهم ترین خصوصیت این شركت مذهبی بودن افراد و اعضا و دومین خصوصیت آن طرفداری از انقلاب اسلامی و مبارزه با رژیم سابق است. درواقع می توان اظهار داشت كه هدف اولیه سازمان استفاده از ظرفیت هنری برای فعالیت های سیاسی بوده است كه آن طور كه گفته خواهد شد در طول زمان تغییراتی در این هدف بنیادین پدید می آید و رویكردهای متفاوتی در این راه مشاهده می شود. بعد از این دوران ابتدایی، محمدعلی زم جهت گیری اعتدالی تری را پیش می برد و با این باور كه انقلاب به سرانجام رسیده است و الان باید وارد عرصه تولید شد، در چرخشی روشن، تولید آثار هنری را در دستور كار قرار می دهد. كلهر افزود: بعد از دوران مدیریت زم كه بالغ بر بیست سال به طول انجامید، با سر كار آمدن دكتر حسن بنیانیان گردشی دیگر در هدف گذاری این نهاد هنری بوجود آمد و به نحوی حوزه هنری به یك نهاد اداری تبدیل شد. در این دوره آموزش هنرمند محور كار قرار گرفت و سالانه تعداد زیادی هنرجو در رشته های مختلف پذیرفته می شد. در زمان ریاست محسن مؤمنی شریف بر حوزه هنری می توان به شكلی دوره بازگشت به وجه هویتی و انقلابی دانست چونكه اصلی ترین خصلت این دوره آن است كه به دوره آغازین خود توجه می كند و كوشیده است كه ایده اولین خویش را پیش بگیرد. سینا كلهر كه تجربیات فراوانی را در عرصه مطالعه سازمان های فرهنگی انقلاب اسلامی دارد، مهم ترین دستاورد نگاه به تجربیات حوزه هنری در این سال ها را فهم این مورد می داند كه باید استقلال هنرمند را به رسمیت شناخت وی در این باره اظهار داشت: نمی توان امید داشت كه سیاستی را برای مدیریت و كنترل همه جانبه هنرمند در پیش گرفت؛ در مورد هنرمند این استثنا وجود دارد كه او دنباله رو سیاست نیست بلكه سیاست به دنبال آن حركت می كند و حد و مرزهای خویش را با آن تطبیق می دهد. حجت الااسلام علی جعفری كه بعنوان سخنران بعدی عرضه گزارشی درباره سازمان اوج را به عهده داشت، مؤلفه هایی را برشمرد تا با تمركز بر آنها شناخت دقیق تری از این سازمان به دست دهد. این مؤلفه ها عبارتند از: ۱. اقتصاد سیاسی ۲. تحقیق و توسعه و منابع انسانی ۳. استاندارهای حرفه ای ۴. مخاطب و مخاطب شناسی ۵. نظریه هنجاری ۶. اقتصاد فرهنگ و ۷. فرهنگ انقلابی. وی ادامه داد: اوج بزنگاه شكل گیری اوج بعد از فتنه هشتاد و هشت و زمانی بود كه به نظر رسید كه وقت آن رسیده است كه ما منتظر نهادهای رسمی فرهنگی جمهوری اسلامی نمانیم و خودمان وارد عمل شویم. ازاین رو نخستین مؤلفه و انگیزه در شكل گیری اوج، مخالفت با وضع نهادهای فرهنگی رسمی جمهوری اسلامی است. سیستم اقتصادی اوج با همه سازمان های فرهنگی متفاوت می باشد. به دولت پاسخ گویی ندارد و به هیئت امنای خود وابسته است. این نه گفتن ها را ادامه می دهد و از جایی به بعد حتی به سازمان قرب هم نه بگوید و وجه هیئت امنایی خویش را چیره كند. برای نخستین بار در جبهه فرهنگی انقلاب این امكان به وجود می آید كه نهادی وجود داشته باشد كه به بعضی از سلایق دیگر به راحتی نه بگوید. در حوزه منابع انسانی در سازمان اوج مدرسه و كارگاه و تربیت همگی دستیار تولید هستند. كسی كه نتواند زود وارد عرصه تولید بشود، امكان اینكه وارد عرصه هنری در سازمان اوج بشود را از دست می دهد. از حیث استانداردهای حرفه ای سازمان اوج سیاست راهبردی اوج تولید انبوه و كیفیت حداكثری است. یعنی نه این انگیزه را دارد كه به خاطر تولید زیاد از كیفیت دست بكشد و نه این انگیزه را داردكه به خاطر كیفیت از فراوانی تولید خود چشم بپوشد. از نظر مخاطب شناسی در سازمان اوج، تولید در پیوست با توزیع قرار دارد. یعنی اول به مسئله توزیع و مخاطب توجه می شود و سپس دست به تولید می زند. درباره نظریه هنجاری در سازمان اوج هم باید اظهار داشت كه در این سازمان خط سبز بسیار مهم تر از خط قرمز است. به این معنا كه در سازمان اوج به این توجه می شود كه ایده های پیشنهادی چه میزان با خط سبز اوج یعنی با تم های محتوایی و مضمونی هم گرایی دارد و اگر این هم گرایی وجود داشته باشد، تلاش می شود كه مسائل خط قرمز حل بشود. از حیث اقتصاد فرهنگ، سازمان اوج هزینه كرد برای برندینگ سازمانی را مشروع می داند، در سازمان اوج تلاش می شود كه در كنار همه محصولات متوسط كه جوانان در سازمان اوج تولید می كند، دو سه تا همكاری هم با نیروهای دانه درشت برای ساخته شدن آثار بزرگ با بیگ پروداكشن داشته باشد. سرانجام درباب فرهنگ انقلابی این سازمان، انگیزه ها و ولع زیاد سازمان اوج در انجام كارهای نكرده و راه های نرفته را باید یاد شده قرار داد كه البته این مورد هم به تأمین مالی و اقتصاد سیاسی و نحوه تعاملش با نهادهای دیگر و با حاكمیت مرتبط می باشد. وحید جلیلی آخرین سخنران این نشست، در ابتدا مستقیماً درباره جشنواره عمار سخن نگفت و كوشش كرد به مبانی بحث درمورد سازمان و تشكیلات توجه كند. وی اظهار داشت: ما اگر خویش را ذیل انقلاب اسلامی تعریف می نماییم، باید دقت كنیم كه راجع به سازمان و تشكیلات هم در مبانی ما تأملات مبارك بسیاری می توان یافت. شاید در دو دهه اخیر اگر به جای استفاده از ادبیات مدیریت استراتژیك، تلاش می كردیم از مفاهیم اصلی خودمان استفاده نماییم، پیشرفت بیشتری می داشتیم. در حوزه سازمان ترجیح می دهم، ذیل كلیدواژه هایی مثل صف و تعاون و تخاذل صحبت كنم. این كلیدواژه ها می توانند فهم ما را از سازمان و تشكیلات شكل بدهد و علاوه براین بسیار نوآورانه هم باشند. در تفكر دینی اینگونه آمده است كه اساس آفرینش انسان برای تعامل انسان ها با یكدیگر در راه معرفت است. این یعنی كمال انسان در راه تعامل با دیگران اتفاق می افتد. یا از جانب دیگر سفارش ای كه به پرهیز از تخاذل شده است، مثلاً در خطبه ۳۴ نهج البلاغه می تواند بسیار راه گشا باشد. یادم هست در زمانی كه در حوزه هنری بودم افرادی را برای ما از ایران خودرو می آوردند تا برای ما از سازمان و اداره صحبت كنند. به نظر می آید كه در بعضی از این مسائل باید به ریشه و به ابتدا بازگردیم. بهرحال ما در شرایط جنگ كه تحت عناوینی مثل تهاجم فرهنگی یا شبیخون فرهنگی از آن یاد می شود، قرار داریم. در مورد هنر هم همین گونه است. هنر یك نوع استعداد است و هنرمند یك وجه نخبگی دارد. در مبانی ما آمده است كه هر وسعی كه به تو داده می شود، تكلیفی را هم به عهده تو می گذارد. در شاعری و هنر محض، تا آنجا كه ما از قرآن می فهمیم هیچ افتخاری نیست. آیاتی كه در قرآن به هنر مربوط است آیاتی هستند كه بلافاصله بعد از ذكر هنر، از آنها آتش می بارد و تكلیف سنگینی را به دوش هنرمند می گذارد. غرض این بود كه گفته شود در مبانی و منابع دینی ما حرف های بسیار دقیق و مباركی وجود دارد، اگر آنها را به كار بگیریم. جلیلی در مورد جشنواره عمارتوضیح داد: واقعیت این است كه ما صدمه شناسی داشتیم اما به این معنا برنامه ریزی نداشتیم. این را هم می خواهم با عنایت به آیة شریفة «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنَا» طرح كنم. این به نظر خیلی غیرمنطقی می رسد كه ابتدا جهاد باشد و بعد هدایت. مسئله این است كه خود راه نمایدت كه چون باید رفت. بعضی از اتفاقاتی كه در مرحلة عمل می افتد، اصلاً در اتاق فكرها به دست نمی آیند. چنین معرفت هایی خداوند به افرادی می دهد، كه اهل عمل باشند و از خود هزینه هایی در كار داده باشند. نمونة كوچكی از این منظور را می توان در كار بچه های زاهدان عمار دید كه زمانی كه می خواستند لوحی به برگزیدگان بدهند، امضا یزدان گلدوی را پای این لوح ها گذاشتند. یزدان بچة چهار ساله ای بود در فیلم «یزدان تفنگ ندارد» كه پدرش عامل انتحاری را بغل كرده بود و از مسجد خارج شده بود و به شهادت رسیده بود. یزدان چهارسال داشت و امضایش «بابا» بود. مسئله این است كه ما اگر در تهران ۵۰ ساعت هم فكر می كردیم، به چنین ایده ای نمی رسیدیم اما خود حركت، همین بچه هایی را كه كف مساجد كار می كنند، به چنین وجدی می آورد.خلاصه اینكه رسیدن به سازمان مستلزم طی فرایندی است. ما باید این فرآیند را بازیابی نماییم. وی ا فزود: نكته دیگر این است كه توجه كنید عمار در عین اینكه امكان دارد بدیع دیده شود، درواقع بازیابی همان الگوی ابتدای انقلاب است. به یاد دارید كه در ابتدای انقلاب در مساجد فیلم نمایش می دادند. سابقة این اتفاق وجود داشت و البته كاری كه در جبهة فرهنگی انقلاب اسلامی در حوزة تاریخ شفاهی كارهای جهادی تاریخ انقلاب اسلامی هم در شكل گیری عمار مؤثر بود. از این بابت است كه می خواهم بگویم در بحث مهندسی معكوس هم می توان كار كرد و اتفاقاتی كه افتاده است را تحلیل تئوریك كرد. با این بدنة نخبگان علوم انسانی كه امروز ظهور كرده اند، یكی از كارهایی كه باید صورت گیرد این است كه فضای اندیشگی ما به فضای عملی نزدیك شود. تجربه ای كه مثلاً سازمانی مثل امور تربیتی در ایران انجام داد، می تواند مثال خوبی داشت. می دانید كه جنبش ملی مجاهدین در دهة شصت در هر مدرسه ای شعبه داشت. این طور نبود كه به سادگی تاجر را باد ببرد و بنی صدر را خواب ببرد و مجاهدین خلق از بین بروند. بچه ها شبانه روز كار می كردند؛ ده ها هزار هستة مقاوت فرهنگی در این كشور شكل گرفته بود. ما نزدیك به بیست هزار گروه سرود در این كشور داشتیم اما حالا شما دو كتاب نمی بینید كه دربارة این گروه ها نوشته شوده باشد. اما در مقابل می بینیم كه روشن فكرها دربارة یك گروه تئآتر در دهة چهل یك كتاب منتشر می كنند در ۷۰۰ صفحة. اینها یك دریا كار است و نكات بسیاری وجود دارد كه هنوز به آنها پرداخته نشده است. ما این آمادگی را داریم كه عناوینی را كه در این ده پانزده سال روی آنها كار كرده ایم را در اختیار دوستان قرار دهیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب