صلوات بفرستید دعوا تمام شود
عطر حرم: صلوات بر پیامبر اسلام (ص) در فرهنگ عمومی ایرانیان تنها یک ذکر مذهبی نیست؛ بلکه قسمتی از زندگی روزمره و روابط اجتماعی مردم است که از گذشته تا امروز کارکردهای متنوعی داشته است.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، ذکر صلوات بر پیامبر اسلام (ص)، هم هنگام نزاع و کشمکش به آرام کردن فضا کمک می نماید، هم در مراسم ها و مراسم جمعی، چون بدرقه زوار یا آشتی دادنِ قهرکرده ها نقش پررنگی دارد. به این ترتیب، یاد پیامبر (ص) در فرهنگ عامه تنها به عرصه دین محدود نمی گردد، بلکه بعنوان یک سرمایه فرهنگی و اجتماعی عمل می کند که در ناخودآگاه جمعی ایرانی ها ریشه دوانده و طی نسل ها توانسته اختلاف ها را پایان دهد، همبستگی را تقویت کند و دوستی ها را استوارتر سازد.
بنابر روایت باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از نمونه هایی که در ادبیات عامیانه سرزمین ما ابعاد گسترده ای دارد از شخصیت پیامبر (ص) است. خاصیت های متعالی خلقی، رفتاری و شأن و مرتبت وجودی ایشان در چارچوب جملات حکمی، قصه و حکایت، پند و اندرز، مدح، ثنا، شعر و سرود، هر روز بر زبان ها جاری می شود و قسمتی از فرهنگ عامه و روزمره را شامل می شود.
فرهنگ و ادبیات شفاهی ما انباشته است از نام پیامبر اعظم (ص)، سوگند خوردن یا سوگند دادن به نام او، درود فرستادن بر او و خاندان پاک ایشان، بیان جلوه های اخلاقی و رفتاری او در چارچوب نکات تعلیمی، تربیتی، اندرزی و آموزشی به دیگران، مدد خواستن از او، ذکر کرامات فراوان آن حضرت و عظمت و بزرگی ایشان و ترک مخاصمات و ستیزه ها در پرتو ذکر نام ایشان.
یکی از مهم ترین وجوه حضور و به کار بردن نام حضرت محمد (ص) در زندگی روزمره از گذشته تا حالا ریشه در همین باورها دارد؛ همان جایی که مردم با همین باورها و عقاید، خیلی از مسایل خودرا حل و فصل می کردند و خیلی از دعواها و کشمکش ها با ذکر نام پیامبر (ص) و فرستادن صلوات بر او خاتمه می یافت.
ممکن است این باورها و عقاید، ظاهری ساده و سطحی داشته باشند، اما پایه و اساس آنها بر واقعیاتی استوار است که خیلی از آنها ریشه در آیات قرآنی، روایات، حکایات تاریخی، متون ادبی و تمثیلی دارد. این آموزه ها به مرور در ادبیات عامیانه راه یافته و در افکار مردم جای باز کرده و طبیعی اسـت کـه تغییراتی هم در آن بوجود آمده باشد، اما در هر صورت از بین نرفته است.
ذکر صلوات بر محمد (ص) در خیلی از امور روزانه مردم جاری است؛ بعنوان مثال هنگام گلاویز شدن و دعوا کردن دو نفر با یکدیگر، نخستین جمله ای که شخص میانجی برای آرام کردن آنان به زبان می آورد این است: «صلوات بفرستید، تمام بشه» و گاهی این سفارش چنان عملی می شود که بحث تمام می شود.
همچنین هنگامی که امر خیری در بین باشد نیز برای پایان دادن به اختلاف نظرها درباره ی شرایط پیشنهادی طرفین، عاقبت ریش سفید مجلس با نزدیک کردن دیدگاه های طرفین، نظر خودرا اعلام می کند و می گوید: «بر محمد (ص) صلوات».
وقتی دو نفر که قهر کرده اند را آشتی می دهند نیز، در همان حال که آنها یکدیگر را در آغوش گرفته و صورت هم را می بوسند، حاضران می گویند: «بر محمد (ص) صلوات».
در برخی مراسم، خصوصاً در چاووشی سردادن، هنگام بدرقه زوار نیز می گویند: «اول به مدینه مصطفی را صلوات، دوم به نجف شیر خدا را صلوات.»
بنابراین کدورت ها، دشمنی و ستیزه ها، بگو مگوها، بی اعتمادی ها و تیرگی ها با نام پیامبر اکرم (ص) از بین رفته و جای آنرا صفا و صمیمیت، دوستی و اخوت و اعتماد می گیرد. برای اینکه هدف بعثت پیامبر اسلام (ص)، سوق دادن جامعه از تیرگی ها و پلیدی ها به نور، روشنایی، برادری و همدلی بوده است؛ ازاین رو با روشن شدن چراغ یا نوری که تیرگی و سیاهی را از بین می برد، فوراً به نام پیامبر و بر او صلوات فرستاده می شود.
پی نوشت: این گزارش با استفاده از اطلاعات مقاله «جایگاه پیامبر اکرم (ص) در ادبیات شفاهی» نوشته جهانبخش ثواقب؛ انتشار یافته در فصلنامه فرهنگ مردم ایران مرکز تحقیقات صدا و سیما نوشته شده است.
منبع: ایسنا
به طور خلاصه، یاد پیامبر (ص) در فرهنگ عامه تنها به عرصه دین محدود نمی گردد، بلکه به عنوان یک سرمایه فرهنگی و اجتماعی عمل می کند که در ناخودآگاه جمعی ایرانیان ریشه دوانده و طی نسل ها توانسته اختلاف ها را پایان دهد، همبستگی را تقویت کند و دوستی ها را استوارتر سازد. فرهنگ و ادبیات شفاهی ما انباشته است از نام پیامبر اعظم (ص)، سوگند خوردن یا سوگند دادن به نام او، درود فرستادن بر او و خاندان پاک ایشان، بیان جلوه های اخلاقی و رفتاری او در قالب نکات تعلیمی، تربیتی، اندرزی و آموزشی به دیگران، مدد خواستن از او، ذکر کرامات فراوان آن حضرت و عظمت و بزرگی ایشان و ترک مخاصمات و ستیزه ها در پرتو ذکر نام ایشان. پی نوشت: این گزارش با بهره گیری از اطلاعات مقاله «جایگاه پیامبر اکرم (ص) در ادبیات شفاهی» نوشته جهانبخش ثواقب؛ منتشر شده در فصلنامه فرهنگ مردم ایران مرکز تحقیقات صدا و سیما نوشته شده است.
منبع: atreharam.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان عطرحرم در مورد این مطلب