آیا شراب خواری والدین و قمار، آنان را از حضانت کودک محروم می کند؟
عطر حرم: فقه شیعیان ریشه در اولویت های بنیادین دو مکتب دارد و حفظ ایمان و تربیت اسلامی کودک بر هر منفعت دیگری مقدم است بدین جهت تفاوت هایی در فقه شیعه و اهل سنت درباب ارتداد والدین وجود دارد.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، کرسی ترویجی با موضوع «بررسی شرایط و موانع حضانت فرزند با رویکرد تربیتی» در مجموعه حوزوی امام رضا (ع) برگزار گردید. این جلسه علمی با ارایه حجت الاسلام محسن داوودآبادی مدیر گروه فقه تربیت، پژوهشکده فقه و علوم انسانی و با نقد حجت الاسلام سجاد فرحدل استاد سطح عالی، پژوهشگر و مدرس فقه و حجت الاسلام عبدالله امیرخانی استاد درس خارج، پژوهشگر و مدرس فقه همراه بود.
بنابر روایت مهر، حجت الاسلام داوودآبادی، به ارایه تعریفی از حضانت پرداخت و بیان داشت: حضانت به معنای به عهده گرفتن سرپرستی کودک است. این مسئولیت هم حق والدین و هم تکلیف آنان بحساب می آید. به بیانی دیگر، پدر و مادر هم حق دارند فرزند خودرا تحت سرپرستی و مراقبت قرار دهند و هم وظیفه دارند نیازهای مادی، معنوی و تربیتی او را تامین کنند.
وی با اشاره به مصادیق عینی موضوع در محاکم قضائی، افزود: موضوع حضانت در خیلی از پرونده های قضائی مطرح می شود، بویژه زمانی که جدایی یا طلاق بین والدین رخ می دهد یا یکی از والدین گرفتار مشکلات جسمی، روانی یا اخلاقی شود. در این مواقع، قاضی با بررسی شرایط، حضانت را به والد توانمندتر از نظر مادی و تربیتی می سپارد.
موانع حضانت فرزند
حجت الاسلام داوودآبادی در بخش اصلی ارایه خود، موانع حضانت را به دو دسته کلی موانع فیزیکی و مالی و موانع تربیتی تقسیم کرد و اظهار داشت: موانع فیزیکی و مالی شامل عدم توانایی مالی، والدینی که فقیر باشند و نتوانند نیازهای مادی کودک را تامین کنند. ناتوانی جسمی یا بیماری های جدی که مانع رسیدگی به امور کودک شوند. حبس یا زندانی بودن که در صورت زندانی شدن والد به دلیلهای قانونی اتفاق می افتد.
موانع تربیتی و اخلاقی شامل، ارتداد یا تغییر مذهب که فقهای امامیه آنرا مانع حضانت می دانند. عضویت در گروههای ضاله یا فرقه های انحرافی و عدم صلاحیت اخلاقی که تجاهر به گناه کبیره، شراب خواری، قمار، سوءاستفاده از کودک یا اعتیاد است.
وی با تکیه بر اولویت جنبه تربیتی، خاطرنشان کرد: در موارد تعارض بین جنبه فیزیکی و جنبه تربیتی، جنبه تربیتی غالب است؛ برای اینکه اساس حضانت، تضمین سلامت جسمی، روانی و تربیتی کودک است.
رویکرد فقهی امامیه و تفاوت با اهل سنت
ارائه دهنده کرسی به رویکرد فقهای شیعه و اهل سنت اشاره و تصریح کرد: فقهای شیعه، ارتداد و رفتارهای ضاله والدین را مانع قطعی حضانت می دانند، در حالیکه برخی فقهای اهل سنت اجازه ادامه حضانت را حتی بعد از ارتداد می دهند. این تفاوت نشان دهنده اهمیت تربیت و حفظ ایمان فرزند در فقه امامیه است.
داوودآبادی با تفکیک جنبه های مختلف حضانت، توضیح داد: حضانت تنها تامین نیازهای مادی و جسمانی کودک نیست، بلکه شامل زمینه سازی برای رشد معنوی، اخلاقی و تربیتی او هم می شود. به همین دلیل، حضانت برمبنای شواهد فقهی، تربیتی و حقوقی می تواند به والد توانمندتر سپرده شود.
وی برای تبیین بهتر موضوع مثال زد: اگر والدین از نظر مالی توانمند باشند اما صلاحیت تربیتی نداشته باشند، حضانت از آنها گرفته شده و به والد دیگر سپرده می شود. این تصمیم برمبنای اصول فقهای امامیه، قاعده نفی سبیل و اصول تربیتی اتخاذ می شود.
ادله فقهی حضانت
داوودآبادی در بخش دیگری از سخنان خود به منابع فقهی و روایی استناد کرد و اظهار داشت: آیه نفی سبیل: پیشگیری از تسلط غیرمؤمن بر کودک مؤمن. حدیث و قواعد فقهی: تعیین مسئولیت والدین در تربیت فرزند و قاعده عدم اضلال و تعاون: پیشگیری از لطمه به رشد اخلاقی و تربیتی کودک از آن جمله است.
وی تاکید کرد: این ادله نشان می دهند که حضانت به والدین سپرده می شود، اما در صورت قصور، قاضی می تواند تصمیم مقتضی اتخاذ کند.
حضانت؛ هم حق و هم تکلیف
داوودآبادی در آخر ارایه خود به ماهیت دوگانه حضانت پرداخت و بیان نمود: حضانت هم حق و هم تکلیف والدین است. یعنی والدین هم می توانند حضانت را به عهده بگیرند و هم وظیفه دارند نیازهای کودک را تامین کنند. این نگاه موجب می شود که مسئولیت والدین روشن و تبعات اجتماعی رعایت شود.
وی اضافه کرد: حق و تکلیف بودن حضانت از سوءاستفاده های اجتماعی جلوگیری می کند و جلوی معاملات غیرقانونی حقوق فرزند را می گیرد.
منبع: عطر حرم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان عطرحرم در مورد این مطلب