یادداشتی از حمیدرضا مظاهری سیف؛
آیا واقعا احضار ارواح ممكن است؟
عطر حرم: روح کسی که در گذشته است، در عالم برزخ است. ممکنست از همان عالَم نسبت به امور این عالم اطلاع پیدا کند، ولی اینکه در یک اتاق حاضر شود و دیگران او را ببینند اینها احضار ارواح نیست.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر از شروع ماه مبارک رمضان سال ۱۴۰۰ سریال «احضار» از شبکه یک سیما پخش گردید. این سریال که مسائل ماوراء الطبیعه را دست مایه و موضوع اصلی خود قرار داده است با حواشی و موافقان و مخالفان مختلفی مواجه گردید، هرچند که به نسبت موضوع شاید بعد از چند سال این نخستین بار بود که باردیگر موضوعی بر اساس این مسائل از آنتن رسانه ملی میهمان خانه روزه داران شد.
حمیدرضا مظاهری سیف، استاد دانشگاه در یادداشتی اختصاصی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به بررسی مساله احضار ارواح از نقطه نظر دین پرداخته و از این رهگذر آنچه که در سریال احضار ارائه شده را به بوته نقد و نظر برده است. در ادامه این یادداشت را می خوانید:
احضار روح یا ارتباط با ارواح با تاریخ حیات بشر آمیخته است. وابستگی انسان ها به هم سبب می شود که وقتی عزیزی را از دست می دهیم به او زیاد فکر می نماییم. از طرف دیگر او نیز به ما وابستگی داشته و بعد از مرگ تمایل دارد که از حال عزیزانش در دنیا با خبر شود. بدین سبب تا قبل از آنکه در زندگی برزخی غرق شود، این امکان بسیار زیاد است که بتوانیم در خواب عزیزان تازه گذشته را ملاقات نماییم. خیلی از این رویاها که درباره تازه گذشتگان دیده می شود، ممکنست صادق باشد.
اینکه می گویند افرادی که احضار روح می کنند باید خیلی پاک باشند برای این است که مقرر است، وی در عالم برزخ حاضر شود، نه اینکه روح در عالم دنیا حاضر شود
تجربه دیدن عزیزان درگذشته در رؤیا، هوس رابطه بیشتر با آنها را در انسان ها برانگیخته است. بدین جهت در جستجوی راهی بوده اند که بتوانند با روح آنها ارتباط برقرار کنند. بدین سبب میل به ارتباط با ارواح بنظر می رسد که از شروع حیات انسان در سیاره زمین وجود داشته است.
گاهی شخصیت های درگذشته دارای قدرت، دانایی و خصوصیت های کاریزما بوده اند. گمان می شد همانطور که در دوران حیات آنها می توانستند از قابلیت های آن افراد استفاده کنند، بعد از مرگ نیز می توان از قابلیت های شخصیتی درگذشتگان استفاده نمود. این مساله نیز به نوبه خود بر هوس ارتباط با ارواح افزوده است.
سنت های دینی که میان قبایل بدوی نظیر سرخ پوستان آمریکا یا بومیان آفریقا و استرالیا رواج دارد، مبتنی بر ارتباط با ارواح است. به این سنت های قدیمی، آئین های شمنی گفته می شود. «شمن» کسی است که می تواند با ارواح ارتباط برقرار کند. ارواح خبیث را از قبیله دور کند و از ارواح نیک و یاری گر کمک بگیرد.
موضوع ارتباط با ارواح گاهی به این سو کشیده شده است که ابرها، رودخانه، زمین، جنگل و هر کدام از پدیده های طبیعی روح دارند و «شمن» می تواند با ارواح این پدیده ها ارتباط برقرار کند، تا حاصل خیزی، برکت و سلامتی را برای قبیله فراهم سازد.
ماجرای ارتباط با ارواح در فرهنگ های مختلف ادامه داشته است، تا اینکه به جامعه اسلامی هم کشیده شد. امروزه ما برمبنای همان خرافات گذشته جلسات احضار ارواح را در جامعه مان داریم. اما سوال اصلی این است که آیا واقعاً احضار ارواح ممکن است؟
آیا واقعاً احضار ارواح ممکن است؟
به نظر من تعبیر احضار ارواح غلط انداز است. من ترجیح می دهم از مفهوم ارتباط با ارواح استفاده کنم. ببینید، روح کسی که در گذشته است، در عالم برزخ است. این طور نیست که او بتواند در دنیای مادی حاضر شود. البته ممکنست از همان عالم برزخ نسبت به امور این عالم اطلاع پیدا کند، ولی اینکه در یک اتاق حاضر شود و دیگران او را ببینند یا با حرکت دادن اشیا کلماتی را بسازد و سخن بگوید، اینها احضار ارواح نیست. روح در عالم برزخ است و شخصی که می خواهد با ارواح ارتباط برقرار کنند، باید بتواند به عالم برزخ برود و با روح ارتباط برقرار کند. برای این کار نوعی قطع تعلقات و توجهات نسبت به امور دنیوی لازم است. اینکه می گویند افرادی که احضار روح می کنند باید خیلی پاک باشند برای این است که مقرر است، وی در عالم برزخ حاضر شود، نه اینکه روح در عالم دنیا حاضر شود. بدین سبب ارتباط با ارواح یعنی ارتقا روح یا بهتر است بگوییم انصراف توجه مدیوم از دنیا به عالم برزخ. بدین سان ممکنست ارتباط با روح برقرار شود.
روح کسی که در گذشته است، در عالم برزخ است. ممکنست از همان عالَم نسبت به امور این عالم اطلاع پیدا کند، ولی اینکه در یک اتاق حاضر شود و دیگران او را ببینند اینها احضار ارواح نیست
جن ها این توانایی را دارند، که خودرا به شکل های مختلف در آورند
حالا بیاییم سراغ جلسات احضار ارواح که با حرکت اشیا یا دیدن اشباح هم راه است. اینها هیچکدام روح نیست. همانطور که در سریال احضار نشان داده شده است. این اشباح در حقیقت موجودات دیگری هستند که خودشان را بجای روح درگذشته جا می زنند و اطلاعاتی را که از او دارند، ارائه می دهند. گاهی ممکنست خودرا در خیال کسی متمثل کنند و به شکل مردگان در آیند. جن ها این توانایی را دارند، که خودرا به شکل های مختلف در آورند. همین طور به جهت سرعت حرکت و نامرئی بودن، می توانند از اموری اطلاع پیدا کنند، که وقتی بیان می نمایند بنظر می رسد که غیب گویی می کنند. یا اینکه برای افراد ناآگاه اعتماد می آفرینند، تا باور کنند که آن شبح، روح مرده ای است که می خواستند احضارش کنند.
بنابراین خیلی از جلسات احضار ارواح، احضار جن است. و جن ها از این طریق وارد زندگی افراد می شوند. معمولاً افراد بعد از آن که در جلسه احضار ارواح می روند و خودرا در اختیار می گذارند، از آن پس مشکلات ناشناخته و عجیبی برای شأن پیش می آید. علت این است که از آن جلسه احضار اجازه دادند که یک جن به ذهن و زندگی آنها راه پیدا کنند. گاهی اتفاقات بدی می افتد. مثلاً یک جن مذکر ممکنست در جلسه احضار به یک خانم که تمایل به ارتباط با روح داشته، علاقمند شود و از همین جا به او نزدیک شود. این اتفاق منشأ خیلی از مشکلات بعدی خواهد شد.
ارتباط با روح توسط فردی که توانایی انصراف از عالم دنیا و توجه تام به عالم برزخ را دارد، احتمالاً اشکالی نداشته باشد. می گویم احتمالاً چون خیلی از اهل معنا اساساً توجه به تمثلات برزخی را نهی می کنند و تاکید داشتند حتی اگر فرشته را هم بصورت متمثل دیدید، توجه نکنید. حالا چطور می توانیم انصراف توجه از دنیا و توجه تام به عالم برزخ را درست بدانیم.
ارتباط با ارواح یا آنچه که احضار ارواح گفته می شود، به سبک هایی که در جامعه ما رواج دارد و یک نمونه از آن در سریال احضار نشان داده می شود، بطور قطع مشکل دارد و از اساس فریب و گمراهی است. فقها نیز این کارها را حرام می دانند و کسب درآمد از این طریق را نامشروع می دانند.
ارتباط با ارواح یا آنچه که احضار ارواح گفته می شود، به سبک هایی که در جامعه ما رواج دارد و یک نمونه از آن در سریال احضار نشان داده می شود، بطور قطع مشکل دارد و از اساس فریب و گمراهی است
جن ها در حالت طبیعی اجازه ورود به زندگی ما را ندارند، اما اگر خودمان اجازه دهیم، می توانند وارد شوند. جلسات احضار رو در حقیقت نوعی اجازه دادن به آنهاست تا بوسیله ذهن ما بر ما تسلط پیدا کنند.
در رابطه با ارتباط با ارواح دو مرحله وجود دارد یکی زمانی است که فرد تازه درگذشته یعنی چند روز از مرگ بیشتر نگذشته است. در این مرحله عموم مردم ممکنست با روح در گذشته ارتباط برقرار کنند. مرحله بعد هنگامی است که مدتی از مرگ او گذشته مثلاً چند ماه یا چند سال. در این شرایط دیگر ارتباط بسادگی امکان پذیر نیست و انصراف توجه به عالم برزخ لازم است.
اینکه در ایام اول بعد از مرگ احتمال ارتباط با روح درگذشتگان زیاد است، به این دلیل است که مرگ یک پروسه تدریجی است. ما ناگهان از دنیا کنده نمی شویم و به عالم برزخ راه پیدا نمی نماییم. کسی که می خواهد بمیرد. از چند روز یا چند ساعت قبل از مرگش، کم کم توجه اش به سمت عالم برزخ معطوف می شود. به قول معروف چشم دلش بازمی شود و چیزهایی را از آن سو می بیند که دیگران نمی بینند. کسانی که در آستانه مرگ هستند، از حضور افراد آشنا، ائمه معصومین، دیدن نورها و رنگ ها و منظره هایی صحبت می کنند که برای دیگران قابل مشاهده نیست. در حقیقت با همین تجربه ها پروسه مرگ شروع شده است.
پس از اینکه رابطه روح با جسم قطع می شود و به لحاظ پزشکی مرگ تأیید می شود. تعلقات فرد به ویژه نسبت به عزیزانش نمی گذارند که به سرعت بگذرد و برود. او هنوز توجهش به کسانی است که یک عمر با آنها و برای آنها زندگی کرده. بدین سبب تا چند روز بعد از مرگ به صورتی رفت و آمد میان دنیا و برزخ وجود دارد. در همین شرایط است که ممکنست فرد در گذشته به خواب نزدیکانش بیاید، یا به صورتی با آنها ارتباط برقرار کند. ولی بعد از چند روز این روابط به تدریج کم می شود سپس بطور کامل قطع می شود.
البته در روایات اسلامی داریم که مؤمنان در زمان های خاصی به دنیا و نزدیکان شأن توجه می کنند. گاهی افراد بسیار بزرگ با روح های قوی و بلند مرتبه، در عین حال که در عالم برزخ حضور دارند، اشراف و توجه شأن از دنیا قطع نمی گردد. همانطور که وقتی در دنیا بودند، اشراف و توجه شأن به عالم ملکوت قطع نبوده است. اولیا الهی اینگونه اند و آنها در همه اوقات اشراف خاصی نسبت به امور دنیا دارند و گاهی با دعای خودشان تقدیراتی را رقم می زنند. فلسفه توسل به اولیای خدا همین است. آنها می توانند با اشراف روحی دارند از حال ما با خبر شوند و برای ما دعا کنند. و دعا نیرومندترین قدرتی است که خداوند به انسان داده است تا بوسیله آن نیروی محدود خودش را به نیروی نامحدود خداوند پیوند بزند.
در جمع بندی نهایی به نظرم می رسد که سریال احضار تا اینجا خوب عمل کرده است. اول اینکه به موضوعی که کمتر پرداخته شده، وارد شده است. دوم اینکه بیان این موضوعات در قالب فیلم و سریال خیلی مسائل و ابهامات به وجود می آورد. هم بدین جهت پرداختن به این موضوعات گذشته از خلاقیت، جسارت هم می خواهد. نخبگان و منتقدان هم باید با سعه صدر این آثار را ببینند و نقدهای سازنده را برای تولیدات آینده عرضه کنند.
منبع: atreharam.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب