در نشست نظام گفتمانی طالبان نسبت به موضوع زن عنوان شد؛
نگاه مردسالارانه طالبان و اعتقاد به برتری سنت پشتونوالی
به گزارش عطر حرم مجتبی نوروزی اظهار داشت: مردسالاری در جامعه افغانستان و مناطق پشتوزبان، نگاه ابزاری به زن و نوع نگاه طالبان به پدیده گناه، دال های مرکزی در گفتمان طالبان نسبت به زنان هستند.
به گزارش عطر حرم به نقل از مهر، نشست «نظام گفتمانی طالبان نسبت به موضوع زن» به همت دپارتمان زنان دانشگاه بین المللی دوده (ع) با سخنرانی مجتبی نوروزی، معاون مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی بین المللی اجرا شد.
وی یکی از فاکتورهای جدی در نزاع سنت و مدرنیته و برای فهم این که یک جامعه در کجای طیف قرار دارد را نوع نگاه به زن دانست و اظهار داشت: جامعه افغانستان در عین این که سنتی است، دارای شکاف اجتماعی هم هست و خصوصاً در بیست سال قبل مخصوصاً در جامعه شهری این شکاف ها بیشتر شده است.
معاون مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی بین المللی اضافه کرد: وقتی سایر شکاف ها همانند شکاف شهر و روستا در افغانستان را بررسی می نماییم یا حتی درباره شکاف های قومی بحث می نماییم، فضاهای متفاوتی در شهرهای افغانستان همانند مزار شریف یا هرات و کابل وجود دارد؛ پس یکدستی و یکپارچگی در این کشور و حتی در خود کابل وجود ندارد و برای مثال هر چه از شرق به غرب کابل حرکت کنید، حضور اجتماعی زنان را به میزان بیشتری می بینید که همین نشان دهنده شکاف اجتماعی است.
دلایل اهمیت پرداختن به نگاه طالبان به زنان
وی نکته دیگر درباره اهمیت و چرایی پرداختن به موضوع را، نگاهِ خاصِ جهانی به موضوع زن دانست و افزود: طی بیست سال قبل یکی از عناوینی که سعی شده در جامعه افغانستان در مورد آن هنجارشکنی شود، همین موضوع بود و امروزه مشاهده می نماییم در تمام مذاکرات و جلساتی که درباره افغانستان صورت می گیرد، یکی از دستورکارها درباره زن است.
نوروزی با اعلان اینکه موضوع زن در افغانستان از یک مسئله اجتماعی و فرهنگی به یک مسئله سیاسی تبدیل گشته است، اگر بپذیریم کانون مباحث سیاسی، قدرت است، اشاره کرد: وقتی درباره قدرت گیری یک جریان صحبت می شود، باز هم موضوع زنان بعنوان یک خواست عمومی مطرح می شود که ریشه در کوشش های بیست سال قبل و همین طور تجربه قبل از حکومت طالبان دارد؛ پس این مساله امروزه بعنوان یکی از پاشنه آشیل های طالبان مطرح می شود.
وی اظهار داشت: از زمانی که که نگاه گفتمانی وارد حوزه علوم اجتماعی شده، تلاش نموده به سبب انعطاف پذیری که دارد، نگاه های متصلب گذشته را کنار گذاشته و فهمی انعطاف پذیر، کامل تر و چند جانبه تری را به ما عرضه نماید. به طور معمول در فهم پدیده ها در علوم اجتماعی گرفتار تقلیل گرایی ذاتی هستیم، بدین جهت مجبوریم تعدادی از متغیرها را حذف نماییم تا بطورمثال نگاه طالبان به مقوله زن در اجتماع را فهم نماییم.
اهمیت نگاه هویتی به طالبان
این کارشناس مسائل افغانستان، یکی دیگر از بحث های مورد توجه را درباره خود طالبان دانست و بیان داشت: در تعریف طالبان پیچیدگی های جدی وجود دارد، چونکه وقتی از طالبان سخن می گوئیم، باید روشن نماییم که کدام سطح از طالبان مورد نظر ماست.
وی با اعلان اینکه طالبان را می توان یک جریان سیاسی قلمداد کرد و با این تعریف با جریانی مواجه هستیم که حدود صد هزار نفر نیرو دارد که در ضمن سی سال قبل تلاش نموده اند در بازی های قدرت در افغانستان بعنوان یک جریان سیاسی نقش آفرینی کنند، اضافه کرد: یک نگاه دیگر به طالبان که آمریکایی ها ارایه داده اند این است که تمام کسانی که مخالف دولت مرکزی بودند را در کنار طالبان قرار دادند که البته چنین دیدگاهی یک خطای راهبردی بود و منجر به این شد که طالبان باردیگر قدرت بگیرد.
نوروزی افزود: تعریف دیگر از طالبان که اهمیت زیادی دارد، هویت طالبان است، چونکه این جریان، دارای هویتی است که در بعضی از مناطق افغانستان طرفداران خاص خودرا دارد و نادیده گرفتن همین هویت بود که منجر به مشکلات زیادی برای افغانستان در بیست سال قبل شد.
وی اشاره کرد: نکته دیگر این است که طالبان جریانی یکدست نیست و همین موضوع ریشه های مختلف دارد که یکی از آنها ریشه تاریخی است و قرن ها قبل از شکل گرفتن طالبان در مناطق پشتون نشین افغانستان وجود داشته است که اختلافات ریشه ای عمیق در طول تاریخ داشته اند و ما شاهد این هستیم که حتی جنگ های جدی بین آنها در طول تاریخ وجود داشته است.
معاون مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی بین المللی، ریشه دیگر برای عدم یکدستی طالبان را جریاناتی دانست که بواسطه منافع خود به آنها پیوسته اند و طبیعتاً اگر منافع آنها تامین نشود، به جریانات رقیب آنها خواهند پیوست، اظهار داشت: شکافی دیگر در بین طالبان، شکاف بین رأس و بدنه است، چونکه خیلی از سران طالبان در بهترین هتل های دبی و… زندگی کرده و بدنه نیز در چند دهه گذشته دائماً درحال جنگ و جهاد بوده اند و در حقیقت در عرصه میدان حضور داشته اند؛ پس وقتی درباره گفتمان طالبان نسبت به موضوع زن صحبت می نماییم، باید بدانیم که این نگاه، منعطف است و همین طور یکدست نیست.
نگاه طالبان به زنان
وی با اعلان اینکه اگر بخواهیم نگاه گفتمانی طالبان نسبت به موضوع زن را بررسی نماییم باید دال های مرکزی آنرا بررسی نماییم، گفت: یکی از دال ها، مردسالاری در جامعه افغانستان است، هر چه از مناطق فارس زبان به سمت مناطق پشتوزبان حرکت کنید، قدرت مردسالارانه بیشتر می شود و جریان طالبان بعنوان جریانی برآمده از جغرافیای خاص که در آنجا نگاه های قبیله ای وجود دارد؛ بدین سبب دارای نگاه مردسالارانه است و معتقد به برتری این سنت ها است.
این کارشناس مسائل افغانستان اضافه کرد: حتی در جایی که سنت های پشتونوالی در تعارض با دین قرار می گیرد، سنت های پشتونوالی اولویت دارد و یکی از این مسائل همین نگاه به مسئله زن است، در صورتیکه در سخت گیرانه ترین تعاریف اسلامی نسبت به زن هم این حد از سخت گیری که در جامعه سنت گرایانه پشتونوالی وجود دارد را شاهد نیستیم و تا این تغییر اتفاق نیفتد، تغییری پایدار در نگاه طالبان نسبت به مسئله زن را شاهد نخواهیم بود.
چگونه می توان با گفتمان طالبان رقابت کرد؟
وی دال دیگر در افغانستان را نگاه ابزاری به زن عنوان نمود که در بدنه مراودات این اجتماع وجود دارد، افزود: حتی نوع قانونگذاری که صورت می گیرد نیز بیان کننده نگاه ابزاری در این ساختار گفتمانی نسبت به زن است.
نوروزی با اشاره به دال دیگر در افغانستان که به نوع نگاه طالبان به پدیده گناه برمی گردد، اشاره کرد: وقتی موضع گیری های آنها نسبت به گناه را بررسی می نماییم، به این نتیجه می رسیم که عمده حساسیت های آنها به سمت گناه های ناشی از روابط جنسی است و اساساً آنها زن را یکی از منابع مفسده و فساد می دانند.
وی افزود: جامعه مطلوب آنها، جامعه ای است که زنان کاملاً خانه نشین بوده و هیچ بروز و ظهور اجتماعی نداشته باشند و اگر هم از منزل بیرون می آیند، باید با رعایت پروتکل هایی باشد که طالبان اعلام می کنند.
معاون مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی بین المللی در پاسخ به این پرسش که «چطور ممکنست یک تغییر رخ دهد؟»، اظهار داشت: عده ای معتقدند طالبان تغییر کرده و عده ای اعتقاد دارند تغییر نکرده است و هر کدام استدلال خاص خودرا دارند و علت چنین اختلاف دیدگاه هایی این است که به شکل کلان به طالبان نگاه نمی کنند.
وی در آخر بیان کرد: بنده معتقدم طالبان تغییر نکرده است، چونکه نظام گفتمانی آنها تغییر نکرده است و اگر هم یک تغییر سطحی در یک نقطه ای اتفاق افتاده است، نمی تواند دائمی باشد، هرچند که در طولانی مدت ممکنست منجر به تغییر نگاه آنها شود؛ بدین جهت باید با روایت گری و فشارهایی که منجر به تخریب این ساختار گفتمانی می شود و ارائه گفتمان که توان رقابت داشته باشد به رقابت با گفتمان طالبان رفت.
منبع: atreharam.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب