مدیر گروه تاریخ مركز پاسخگویی به شبهات :
حماسه اربعین کتابی است که گذر زمان نمی تواند آنرا محو کند
به گزارش عطر حرم، راهپیمایی اربعین ظرفیتی بی نظیر است به شرطی که از آفات مصون داشته شود و صدمه هایش شناخته و زدوده شود.
خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه-زینب حسینی روش: آئین های مذهبی یکی از فرصت های ویژه اصحاب ادیان و مذاهب برای اعلام موجودیت خود به هویت های دیگر و هم چنین موقعیتی مناسب برای بازنمایی و برساخت اهالی مذهب از وضعیت فرهنگی و اجتماعی خود است. آئین پیاده روی اربعین که هرساله مصادف با ۲۰ صفر و همزمان با اربعین شهادت حضرت سید الشهدا در مسیرهای منتهی به کربلای معلی برگزار می شود، با عنایت به حضور میلیونی اقشار و ملیت های متعدد شیعه از اقصی نقاط جهان، خصوصاً در سالهای اخیر گسترش چشم گیری داشته و به یکی از بزرگ ترین اجتماعات آئینی جهان تبدیل گشته است.
به همین مناسبت و جهت بررسی آثار تربیتی، اخلاقی پیاده روی اربعین حسینی در جوامع اسلامی به صورت فردی و اجتماعی با حجت الاسلام امیر علی حسنلو استاد سطوح عالی حوزه و مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آنرا می خوانید:
حجت الاسلام امیر علی حسنلو در گفتگو با خبرنگار مهر، به تبیین آثار تربیتی، اخلاقی پیاده روی اربعین حسینی در جوامع اسلامی به صورت فردی و اجتماعی پرداخت و عنوان کرد: حضرت امام صادق علیه السلام در بخشی از زیارت اربعین می فرماید: «خدایا! امام حسین علیهالسلام جانش را در راه تو بخشید تا بندگانت را از نادانی، سرگردانی و گمراهی نجات دهد». خود امام حسین علیهالسلام هم قبل از خروج از مکه، خطاب به برادرش محمد حنفیه وصیتنامهای نوشت و در آن فرمود: «من برای اصلاح دین جدم رسول خدا صلی الله ضد وآله و امر به معروف و نهی از منکر قیام می کنم». با مطالعه تاریخ امام حسین علیهالسلام، در می یابیم که در دین اسلام، تغییرات بسیاری پدید آمده و بدعت های فراوانی نهاده شده بود. حضرت اباعبداللّه الحسین علیهالسلام برای آنکه حقیقت دین محمدی حفظ شود و دینی سالم به نسل های بعد برسد، چارهای جز قیام نداشت. این قیام خونین، فریاد اعتراض ایشان به وضعیت موجود بود تا همگان دریابند دین کنونی آنها، دینی به یغما برده شده و تحریف گردیده است.
وی افزود: هر اربعین حسینی، قاصد حماسه نامیرا، پیام دار اوج ایمان، نشانهای از شکوه عشق، و برگ همیشه سبزی بر درخت هماره سرخ و گلگون شهادت است. اربعین یک واژه نیست؛ جریان همیشه جاری و کتابی قطور و پرماجراست. کتابی که گذر زمان و حادثه های زمین، هیچگاه نمی تواند نوشته های آنرا محو کند و البته کهنگی در آن راه ندارد. اربعین، هنرنامه مصوّر آرمان گرایی و حق یاوری از سیره حسین بن علی است. اربعین، نشانهای بر اعتلای دین و بالندگی زمزمه های دعا عرفه و تلاوت قرآن در شب عاشورای حسینی ویاران با وفایش است. اربعین، صدای عدالت و صداقت، و شاخه های پر بار درخت آزادگی است که از خاک کربلا روییده و تا ژرفای روزها و روزگاران تاریخ بشر ریشه دوانیده و سایه شاخ و برگ آن هم سایه ساری امید بخش و بیدار گر است. با این که کربلا یادآور تشنگی و خشکی لب های حسین است اما اربعین، جویبار همیشه جاری و سرخ و گلگون تاریخ انسانیت است که جوشش چشمه های خون خداوند از چهار سوی عالَم در جریان است برای پاک نمودن انسان ها از رذالت و ناپاکی ها.
احیاگر اهداف و آرمان حسینی (ع)
حسنلو افزود: با عنایت به سیره سخنان امام حسین (ع) مشی آن حضرت در مبارزه با فساد؛ یک مشی تربیتی است؛ آنچه سبب شد حضرت قیام نماید، تاثیر منفی تصمیمات یک حاکم فاسد بود بر جامعه و جامعه فاسد نمی گردد مگر با فساد و تباهی افراد و این در زمان حاکمیت بنی امیه فراگیر شده بود؛ اساساً قیام و حرکت حضرت قیامی بود اجتماعی و بازتاب های اجتماعی وسیعی در قلمرو اسلام آنروز داشت؛ قیام حضرت بیدار گر بود از این روی بعد از این قیام جامعه اسلامی به حرکت درآمد بدون شک قیام حسین زلزله ای بود سهمگین در جامعه اسلام که موج بزرگ و فراگیری ایجاد کرد موج بیداری و به خود آمد بنابراین در همین کوفه ای که امام را دعوت کرده بودند نهضت های بزرگی شروع شد و جنبش هایی شکل گرفت در اقصی نقاط ممالک اسلام؛ موج سیاسی و فرهنگی و یک خیزش فراگیر همه جانبه در تمام جهان اسلام ضد استبداد و خود کامگی به راه افتاد و این همه تاثیر اجتماعی و…بنیادین که از قیام حسین (ع) برخاست در هیچ نهضت و قیامی دیده نشده است؛ حکومت های بزرگ و نهضت های علمی و تمدنی جریان ساز وجاری و ساری در جهان در سایه قیام امام حسین (ع) شکل گرفت و این تأثیرات در اجتماع اربعین باز خوانی وباز تبیین به انواع زبان ها و انواع هنرها و آموخته ها می شود ازاین رو ابعاد آثار اجتماعی اربعین بسیار گسترده تر از آن است که در انجمنی به ابعادش گفته شود.
بیداری انسانیت
مدیر گروه تاریخ مرکز پاسخگویی به شبهات اضافه کرد: یکی از ابعاد نهضت حسینی این حقیقت است که انسان ورای از دین و مذهب نژاد و قومیت با مرور بر این احوال به یک بیداری و روشنگری عمیق روحی دست می یابد و این یکی از اهداف بلند سید الشهدا بوده است، چنانکه در متن زیارت اربعین به این هدف بزرگ و شعار سترگ اشاره شده است «…وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلَالَةِ» او خون دل خورد و خون دل خویش را هدیه نمود در راه بیداری بندگان تو ای پروردگار تا از نادانی و سرگردانی جهل و گمراهی نجات یابند؛ با عنایت به آنچه در تاریخ واقع شده اگر به دقت بازنگری شود هر انسانی به هر مذهبی با این نهضت کمترین آشنایی و معرفت پیدا کرده خیلی از تاریکی ها از دل و جانش زدوده است؛ بنابراین در اجتماع بزرگ اربعین همه درس ها تکرار می شود و به جامعه انسانیت از این اجتماع بزرگ این ندا می رسد که حسین شهید بیداری انسان از رذالت و ذلت است او از خون دل خود برای بیداری انسان ها به تمام تاریخ بشر هدیه نموده است. بنابراین وقتی یک فرد مسیحی چون وهب در راه امام قرار می گیرد او را تا اوج سرافرازی در تاریخ می برد وگرنه جوانان زیادی بودند هم سن و سال وهب که در این روزگار می زیستند و به فسق و فجور امویان گرفتار بودند؛ حر بن یزید ریاحی برای دستگیری امام آمد، امام دست او را می گیرد و از جهالت و سرگردانی ضلالت و گمراهی نجات می بخشد؛ حسین (ع) خون کودک خردسال خویش را به سمت آسمان پاشید و از این خون قطره ای به زمین نرسید اما زمینیان را از ضلالت و گمراهی نجات می دهد و این پیام نجات بخش باید در اربعین به گوش همه انسانیت برسد.
اربعین ظرفیت بی نظیر است به شرطی که از آفات مصون داشته شود و صدمه هایش شناخته و زدوده شود
وحدت و انسجام
حجت الاسلام حسنلو در ادامه اظهار داشت: بی شک یکی از آثار مهم اجتماع و پیاده روی و به تعبیر دقیق زیارت اربعین نمود و نماد بزرگ انسجام ملل مسلمان بر محور حب آل الله است و مصداق «.. واعتصموا بحبل الله» همان حبلی است از جنس ریسمان حسینی، در سایه اربعین امت اسلامی گرد شمع پر فروغ فراهم می آیند خیلی از توطئه های دشمنان اسلام در سایه این اجتماع بزرگ بر ملأ شده و این همدلی آثار تربیتی اجتماعی و فردی و آثار و بازتاب های بزرگ جهانی سیاسی در خود یز دارد و در مقابل اسلام هراسی و اسلام ستیزی دشمنان نماد و سنگری حصین و قلعه ای بلند می باشد که دیگران با دیدن این اجتماع بزرگ به آن گرایش یافته و در جمع اجتماع بزرگ مسلمانان قرار می گیرند؛ اجتماعی که در خود همه ارزشهای انسانی نهفته دارد و ظرفیتی است بزرگ برای کارهای بزرگ دیگر در راه انسجام امت اسلام و هرچه امت اسلام در سایه قرآن و خاندان در کنار هم باشند به آن میزان گسل ها که برای دشمنان روزنه نفوذ و دام های فریب و مکر است ناپدید خواهد شد؛ اربعین تجلی شکوه امت می تواند باشد و شکوه معنویت اجتماعی اسلام بزرگترین اجتماع بشری در قرن تاریک و جهالت و قرن می باشد؛ امت اسلام امروز احتیاج به مؤلفه ای چون اربعین دارد تا در سایه آن جنگ های خانمان سوز یمن و افغانستان و.… همه دشمنی ها و کینه های استعماری زدوده شود.
نوید و بشارت ظهور
حجت الاسلام حسنلو اظهار داشت: اربعین ظرفیت بی نظیر است به شرطی که از آفات مصون داشته شود و صدمه هایش شناخته و زدوده شود، در سخنان امام حسین (ع) در روز شهادت بشارت به ظهور عدالت و قیام منجی وجود دارد؛ روشن است که یکی از اهداف والای قیام حضرت مهدی (عج) در آخرالزمان، نجات انسان ها از بردگی فکری و برداشتن زنجیرهای اسارت از دست و پای فکر و اندیشه آدمیان است تا آزادانه بیندیشند و حق و باطل را تشخیص دهند. امام باقر علیهالسلام در این مورد می فرماید: «هنگامی که قائم (عج) قیام کند، هر آینه باطل از میان می رود». چنانکه هدف امام حسین علیهالسلام هم در زیارت اربعین چنین بیان شده است که در گفته بالاتر عرض شد «خون خویش را تقدیم تو کرد تا انسان ها را از نادانی و گمراهی رهایی بخشد». پس قیام مهدوی، در امتداد قیام حسینی است و هدف هر دو قیام، زنده نگهداشتن دین الهی و پیشگیری از انحطاط ارزش ها و نجات بشریت از حیرت های گمراهی است؛ امروز با وجود ابزارهای وسیع شناخت و معرفت و زمینه های علم و آگاهی حیرت و گمراهی انسان ها بیشتر از هر زمانی نمایان است؛ برای فراهم نمودن و مقدمه سازی ظهور منجی در بین جوامع بشری آگاهی عمومی یک لزوم است هرچه آگاهی جوامع بشری فراتر رود معرفی منجی بشر سهل تر و مناسب تر خواهد بود؛ اربعین این ظرفیت را هم دارد که از این اجتماع ندای معرفت آخرالزمان به گوش انسان ها رسانده شود؛ یکی از زمینه های ظهور امامت و برگشتن باردیگر امام در بین مردم رفع موانع است وقتی مردم در این شرایط قرار بگیرند که از حضور امام استقبال نمایند اساسا شرطی از شروط ظهور محقق شده است؛ از این روی میتوان اظهار داشت که اجتماع اربعین در بعد معرفتی می تواند بسیار کار ساز شود و همه زمینه های معرفی منجی بشر و موعود امم را که در همه ادیان و ملل، پیرامون شمع وجودی حسین بن علی مطرح است را در اربعین به اهل عالم معرفی نماید تا آشنا گردند با صوت وندای بزرگ جهانی «یا اهل العالم انا المهدی».
بر قراری ارتباط بین دو ملت ایران و عراق و کاستن از افتراق
این پزوهشگر تاریخ اسلام در ادامه اظهار داشت: بین ایران و عراق توسط استعمارگران مدتی فاصله افتاد با این که قاطبه ملت عراق و علما و دانشمندان دلشان و روحشان با ایرانی ها بوده و هست و هیچگاه راضی به این اختلاف استعماری نبودند و این پیوند معنوی دیرین هیچگاه قابل گسست نیست؛ اما گاهی دشمن وارد خانه شده و نقار و دوئیت بین اعضای این خانواده بوجود می آورد که باید برای مقابله با آن برنامه های پیشگیرانه داشت؛ امروز هم در فضای مجازی و رسانه های دشمنان در رابطه با پیوند و الفت بین دو ملت توطئه های بی شمار وجود دارد تا این ملت را که پیرامون مودت فی القربی در کنار هم قرار گرفته اند از هم جدا نمایند؛ شعارهای استعماری و کهن فارس و عرب و عجم را زنده می نمایند و گاهی در این خصوص کلیپ های دروغین در فضای مجازی منتشر می کنند؛ اما در سایه اجتماع اربعین و زیارت عتبات مقدس مردم ایران این الفت را تقویت نموده و در خنثی نمودن توطئه ها بسیار مؤثر است، دیدار و ملاقات و آشنایی با فرهنگ همدیگر و انس الفت و نشستن کنار هم بر سر سفره حسین بن علی (ع) خود از بین برنده نفاق و شکننده ی تکبر و زایل کننده تعصبات جاهلی و خاموش کننده فتنه های استعماری است، بدون شک هرچه نور این انجمن پر فروغ شود؛ محو کننده ی مکر ودروغ شود؛ بنابراین یکی از آثار مهم فردی زیارت اربعین، استواری الفت و دوستی و فزاینده مودت بین دو ملت است که نباید از اهمیت آن غفلت نمود.
تقویت روح ایثار
وی افزود: یکی از ابعاد مهم نهضت حسینی ایثار و از خود گذشتگی بی نظیر است و انسان تا چه اندازه از وجود خود برای دیگران مایه بگذارد در این نهضت جلوه اعلای ایثار چون خورشید بر تارک هستی می درخشد؛ و این نماد و درس ایثار بزرگی است فرا روی همه بشریت و شیعه و پیروان اسلام فرقی ندارد اهل سنت عراق و ایران که همه محب خاندان و امام حسین (ع) اند؛ درس ایثار را از مکتب حسین آموخته اند برای شناساندن امام حسین (ع) برای جهانیان چه شخصیت بزرگی همانند حسین بن علی هست که تابلو شناخت اسلام باشد، ایثار و فداکاری که مردم در این اجتماع بزرگ به وجود می آورند در واقع این ایثار را با ایثار و فداکاری و خدمت در دسته های عزاداری و استقبال از میهمانان امام حسین (ع) به نمایش در میاورند و ظرفیت معنوی اسلام را در بخشش و گذشت به نمایش می گذارند و این یکی از منافع معنوی این اجتماع بزرگ است در اربعین پیرامون شمع وجودی سید الشهدا که حتی غیر مسلمانان را هم به خود سرافرازی می دانند در این ایثار شرکت کنند در کشور عراق گروهی از صابئیان زندگی می نمایند همینطور ایزدی ها همه اینها در این اجتماع با شکوه با ایثار مال و خدمت به زائرین شرکت می جویند؛ بنابراین می بینیم تاثیر نهضت حسین که در اربعین به عینیت می رسد چه میزان درس ایثار را در میان مردم دو کشور بدون تعصب خاص گسترش می دهد؛ اگر جلوه های این ایثارها جمع آوری شود و مستند گردد یک کار بزرگ علمی و هنری و فرهنگی تاثیر بخش جهانی خواهد شد.
تولید نشاط فردی
حجت الاسلام حسنلو در انتها تصریح کرد: انسان ذاتاً موجودی است که با شناخت و دیدار و حضور در جمع حالت نشاط و سر زنده بودن پیدا می نماید همه ائمه ما و همه پیامبران الهی در سیره خود بخصوص پیامبر خاتم تاکید بر انس و الفت مسلمانان و ارتباط نزدیک با افراد خانواده جامعه مؤمنان داشته اند و این تاکید به سبب تأثیرات مختلف روانی و روحی و اجتماعی این الفت و انس و دیدارها بوده است که در نهایت و غایت در سعادت انسان و جلوگیری از انحرافات متعدد او حتی سلامتی جسمی و روحی او مؤثر است؛ از این روی تمام دستورات دینی و تکالیف بزرگ دینی از دو جنبه فردی و اجتماعی برخوردار هستند؛ برای نمونه نماز یک حکم و تکلیف و فریضه ای است که به فرد واجب شده است اما انجام آن در جماعت بسیار مورد تاکید و ستایش بوده است، فلسفه این رهنمود اجتماعی بسیار عمیق است و برای همین منظور در فقه اسلامی در رابطه با امامت جماعت و شرایط آن سخن گفته شده است؛ اینها همه دارای حکمت هایی که اسلام تکلیف را به فرد و انجام آنرا در اجتماع ممتاز و دارای خصوصیت خاص معرفی نموده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب