بررسی علل عدم ازدواج حضرت معصومه (س) و خواهرانشان
عطر حرم: قم پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع به بررسی علل عدم ازدواج حضرت معصومه (س) پرداخت.
حضرت فاطمه معصومه(س) همچون بانوان بزرگ تشیع هستند که در علم و تقوا و پاسخ به پرسش های مراجعان به مقامی رسید که مدال افتخار "فداها ابوها" را از امام موسی کاظم (ع) دریافت کرده بودند. حضرت معصومه (س) با نامه امام رضا (ع) از مدینه به سمت خراسان حرکت کردند که در راه ساوه توسط دشمنان مسموم شدند به همین خاطر در روز ۲۳ ربیع الاوّل وارد قم شد و ۱۷ روز بعد در سن ۲۸ سالگی رحلت کردند.
بنابر گزارش های تاریخی حضرت معصومه (س) هیچ ازدواج نکردند و این در شرایطی است که در دین اسلام به امر ازدواج تاکید فراوان شده و همیشه عزب بودن و مجرد زندگی کردن به شدّت نکوهش شده است؛ جهت بررسی چرایی عدم ازدواج حضرت معصومه (س) به گفت و گو با کارشناس تاریخ دوده (س) پرداختیم:
حجت الاسلام و المسلمین مصطفی صادقی کاشانی، پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع، در گفت و گو با ایسنا در ارتباط با چرایی تجرد حضرت معصومه (س) و دیگر خواهرانشان عنوان کرد: واقعیت این است که مسئله بطور دقیق برای ما روشن نیست؛ اطلاعاتی که ما داریم اجمالی و احتمالی است و به هر حال بیش از ۱۳۰۰ سال از واقعه گذشته و شرایط آن زمان برای ما چندان روشن نیست تا بتوان اظهار نظر کرد و فقط روایات و گزارش هایی در دست هست که می توان عدم ازدواج برخی دختران امام هفتم را از آن فهمید ولی دلیلهای آن تنها احتمالاتی است که بیان می شود؛ حال چقدر درست باشد نمی دانیم.
وی با اعلان اینکه دلیل کفو نداشتن که در کتاب تاریخ قم آمده نمی تواند درست باشد چون دیگر دختران ائمه با افرادی که هم شأن آنان نبودند ازدواج کرده اند، اظهار داشت: احتمال قوی تری که بنظر می رسد و علمی تر از بقیه فرضیه ها است وصیتی از امام کاظم(ع) است که منشأ آن گزارشی از یعقوبی مورخ است و روایات منابع حدیثی مانند کتاب کافی آنرا تأیید می کند.
وی افزود: بنا به این وصیت امام کاظم(ع) ازدواج دخترانش را به فرزندش امام رضا (ع) واگذار کرده و فرموده غیر از امام رضا(ع) کسی حق دخالت در امر ازدواج آنان را ندارد، بعد هم فرموده هر یک از دختران شوهر کنند، حق بازگشت یا استفاده از اموال او را ندارند.
وی در ارتباط با چرا این وصیت امام موسی کاظم (ع) بیان کرد: همانطور که عرض شد واقع مطلب بر ما روشن نیست و اتفاقاً این از ابهام هایی است که اظهارنظر درباره ی آن مشکل است. به لحاظ فضای تاریخی که برای تحلیل یک واقعه اهمیت دارد، ما چیزی از جزییات آن شرایط نمی دانیم و این روایات هم نمی تواند دقیقاً فضا را برای ما روشن کند بدین سبب نمی توان اظهار نظر قطعی کرد و هر چه گفته شود احتمالات و فرضیه هایی بیش نیست.
پژوهشگر دوده (ع) اضافه کرد: آنچه روشن است این که امام معصوم است و دستور و تشخیص او برمبنای حکمتی بوده است ضمن این که بنا به این روایت، امام بر خلاف سنت نبوی که یک امر فطری و نیاز انسان ها به همسر است، وصیت نکرد و نفرمود ازدواج نکنند بلکه اختیار را به دست امام رضا(ع) داد و همین طور فرموده اگر ازدواج کردند به آن امکاناتی که امام در اختیار دختران مجردش گذاشته بازگشت نخواهند داشت.
وی درباره ی با نظر تعدادی از کارشناسان که مسأله اختناق را دلیل این عدم ازدواج بیان کرده اند، اظهار داشت: این مسأله هم دلیل و معنا ندارد و چنین فرضیه هایی باتوجه به ازدواج های علویان با افراد مختلف نمی تواند به لحاظ تاریخی اثبات شود و با گزارش ها تناسبی ندارد.
حجت الاسلام و المسلمین صادقی در ارتباط با تناقض این عدم ازدواج با سنت رسول الله (ص) بیان کرد: اولاً این باید روشن باشد که آنچه گفته می شود ازدواج سنت است به مفهوم آن نیست که اگر کسی در عمرش ازدواج نکرد گناه کرده و حرامی مرتکب شده است؛ این مسأله از نظر حکم فقهی مشروط است به شرایط افراد و نیاز آنها که حتی ممکنست در شرایطی برای فردی واجب هم بشود و وابسته به شرایط است.
وی افزود: اگر ثابت شود بطورمثال امام دستوری در این زمینه داده (که البته گفته شد چنین چیزی مشخص نیست) آن موقع بنا به شرایط ممکنست بگوییم استحباب برداشته شده است؛ بدین سبب نباید کسی خودش را با آن وضعیت مقایسه کند و هر دختر و پسری باید شرایط خودش را بسنجد و این که بطور کلی نیاز انسان باید پاسخ داده شود و مهم تر این که به گناه نیفتد.
این نویسنده افزود: هر چند ما تمایل داریم که رفتار معصومان یا فرزندان ایشان را الگو قرار دهیم و از سیره آنان احکامی را استخراج و استفاده نمائیم ولی فقه ما در موارد بسیاری چنین اجازه ای نمی دهد و فقها احکام را از روایات قطعی و سخنان پیامبر (ص) و ائمه (ع) گرفتن می کنند؛ یعنی اگر پیامبر یا امام کاری را انجام داده باشد از نظر فقه حداکثر می تواند جواز را نشان دهد یا اگر کاری را انجام نداده باشند نمی توان از آن حکم قطعی استخراج کرد و بطورمثال گفت مکروه یا نادرست است.
وی تصریح کرد: عمل معصوم حجت شرعی است و از آن احکام استخراج می شود و از عمل فرزندان، نزدیکان یا یکی از منسوبان ایشان این حجیت را ندارد و نمی گردد از این کار دختر یا دختران امام به عنوان حکم شرعی بهره برد یا بگوییم امام اجازه ازدواج نداده پس چنین و چنان است چون اولاً گفتیم که این از نظر تاریخی معین نیست و ثانیاً علت و شرایط خاص آن بر ما پوشیده است ضمن این که آن حضرت بر انجام ازدواج فرزندانش تاکید می کند و بنا به برخی گزارش ها برخی از آنها ازدواج هم کرده اند.
نقش مادری تضادی با کارهای اجتماعی مادران ندارد
پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع عنوان کرد: به نظرم کارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... با نقش مادری و تربیتی سازگار است و هیچ منافاتی ندارد و آنچه گفته می شود و صحیح هم هست نقش دائمی و زمان بر است نه کارهای مقطعی که اسلام با آن مخالفتی ندارد و بلکه تشویق هم کرده و در سیره معصومین ما هم اتفاق افتاده است.
وی بیان کرد: کارهای اجتماعی زنان دوده یا زنان صحابی و پیروان راستین ایشان، هیچگاه به مفهوم این نیست که از وظیفه اصلی یعنی تربیت فرزند و به سعادت رساندن انسان ها که مهم ترین و ارزشمندترین نقش و وظیفه زن است، دور شده باشند یا از آن مانده باشند. مگر چقدر آن فعالیت ها زمان برده است؟
حجت الاسلام و المسلمین صادقی افزود: حضرت زهرا(س) در جنگی همراه پدرش شرکت کرده و بعد از چند روز برگشته است یا حضرت زینب (س) چند ماهی در مسافرت کربلا همراه برادر بوده و انجام وظیفه کرده و به موطن خود برگشته اینطور نبوده که مثل برخی زنان امروزی هر روز از بامداد در اداره یا محل کار حاضر شوند و به کلی از خانه و زندگی و تربیت فرزند دور بوده باشند بطوریکه لازم باشد بچه ها را به مربی یا پرستار یا مهد کودک بسپارند که این خیلی مسأله مهمی است و نقش مادری را از بین برده و زن گاهی به منزله ابزار شده و از مقام و جایگاه باارزش و تأثیرگذار خود به امور اقتصادی و آنچه مرد باید در آن فعالیت کند راه یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب