گفتمان مقاومت و تفسیر سوره فتح در بستر دفاع مقدس
به گزارش عطر حرم، تحلیل آیات سوره فتح در قالب دفاع مقدس، نه تنها نشان دهنده انسجام گفتمان مقاومت و معنویت آن است، بلکه راهنمائی برای نسل های آینده در رویارویی با تهدیدات ظاهری و باطنی است.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، سوره فتح، یکی از سوره های برجسته و مورد توجه قرآن کریم است که در سال ششم هجرت نازل شده و به فتح خیبر و فتح مکه اشاره دارد. این سوره، گفتمان مقاومت را با تاکید بر پیروزی الهی در مقابل دشمنان تبیین می کند و مضمون اصلی آن، ظهور قدرت الهی و ثمره ایمان پایدار مؤمنان است.
بنابر روایت تسنیم، در این یادداشت، با مروری بر آیات کلیدی این سوره بر مبنای تفاسیر قرآن و آموزه های خاندان علیهم السلام، تحلیل گسترده ای از جایگاه دفاع مقدس در قالب گفتمان مقاومت ارائه خواهد شد.
پیروزی الهی و معنای فتح
خداوند در آغاز سوره فتح می فرماید: «إِنَّا فَتَحْنَا لَک فَتْحًا مُبِینًا» یعنی خداوند فتحی آشکار به پیامبرش عطا کرده است. این فتح نه فقط یک پیروزی نظامی، بلکه نشانه تحقق وعده های الهی است که بعد از دوره ای از سختی و مبارزه به دست آمده است.
قرآن بر این نکته تاکید دارد که فتح، نتیجه ایمان، توکل و صبر است و این پیام در دفاع مقدس نیز تجلی پیدا کرده، جایی که رزمندگان با ایمان راسخ، توکل به خدا و ایستادگی در مقابل ظلم، موفق به حفظ عزت و استقلال کشور شدند.
درواقع آیه شریفه، پیام فتح آشکار را به پیامبر اکرم (ص) می دهد. این فتح، فراتر از یک پیروزی نظامی و ظاهری، تجلی تحقق وعده الهی در اوج تهدیدها و سختی ها بود. همان گونه که در جریان دفاع مقدس، پیروزی های ملت ایران در مقابل دشمنان تا دندان مسلح، تنها نتیجه تجهیزات نظامی نبود، بلکه ثمره ایمان به وعده الهی و صبر در راه حق بود.
آیه سوم نیز با عبارت «وَیَنصُرَک اللّهُ نَصْرًا عَزِیزًا» تضمین نصرتی عزتمندانه و شکست ناپذیر را بیان می کند. این نصرت نه تنها در عصر پیامبر(ص) محقق شد، بلکه در دفاع مقدس نیز جلوه گر بود. رزمندگان با تاکید بر این وعده الهی توانستند در مقابل ارتشی که از حمایت قدرت های استکباری برخوردار بود، ایستادگی کرده و استقلال کشور را حفظ کنند.
در آیات چهارم و بیست و ششم آمده است: «هُوَ الَّذِی أَنزَلَ السَّکِینَةَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ» و «فَأَنزَلَ ٱللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلَیٰ رَسُولِهِ وَعَلَی ٱلۡمُؤۡمِنِینَ». این سکینه، آرامشی معنوی بود که در دل ها نازل شد و قدرتی درونی برای ایستادگی در مقابل دشمنان بخشید. رزمندگان دفاع مقدس نیز با همین آرامش روحی و اطمینان قلبی به جبهه ها می رفتند و در سخت ترین شرایط، استواری خودرا حفظ می کردند.
بیعت، وفاداری و گفتمان مقاومت
در عین حال یکی از مفاهیم کلیدی سوره فتح، بیعت با پیامبر (امام) و وفاداری به راه الهی است. در آیه «إِذْ جَعَلَ الَّذِینَ کفَرُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیةَ حَمِیةَ الْجَاهِلِیةِ» (فتح/26) خداوند اشاره می کند که دشمنان با حمیّت جاهلی (عقده های قومی و تعصبات بی اساس) به مقابله برخاسته اند.
این خصومت بی منطق و جاهلانه، در دوران دفاع مقدس به وضوح مشاهده شد، جایی که دشمنان قصد نابودی نظام جمهوری اسلامی و ارزش های دینی را داشتند اما گفتمان مقاومت مبتنی بر ایمان و اطاعت از ولی فقیه، توانست این تهدیدات را شکست دهد.
مفاهیمی مانند صبر، نصرت الهی و پیمان شکنی یا پیمان داری نیز در این سوره برجسته اند که متناسب با واقعیت های دوران دفاع مقدس، نقشی بسیار مؤثر دارند.
آموزه های خاندان در رابطه با فتح و مقاومت
در روایات خاندان علیهم السلام، تمسک به خداوند و اطاعت از ولی فقیه، اساس گفتمان مقاومت معرفی شده است. امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری در تبیین دفاع مقدس، بارها به این سوره استناد کرده و تاکید نموده اند که پیروزی واقعی تنها با ایمان قوی، شنیدن فرمان امام و ایستادگی بی وقفه حاصل می شود.
هرگونه ضعف در این عناصر، زمینه شکست را فراهم می آورد. از این منظر دفاع مقدس یک جهاد عظیم معنوی برای تحقق وعده های سوره فتح به حساب می آید.
تحلیل ساختاری سوره فتح با موضوع دفاع مقدس
سوره فتح از چند بخش کلیدی تشکیل شده که با دقت در هر بخش، میتوان ارتباط آنرا با گفتمان مقاومت دفاع مقدس بازشناسی کرد. از یک سو اعلام فتحی روشن و آشکار به پیامبر (ص)، به عنوان نشانه پیروزی معنوی و مادی مطرح است.
از سوی دیگر تاکید بر وفاداری، بیعت و نقش رزمندگان حقیقی دارد که نکته بسیار مهمی در قدرت نیروها و رویارویی با دشمن است.
در عین حال هشدار نسبت به دشمنی جاهلی و سوءظن های باطل، نوید به نصرت الهی برای صابران واقعی و نیز بیان نتایج وفاداری و شکستن پیمان دشمنان هم نکات بسیار مهم دیگری است در این سوره مبارکه به آن اشاره شده است. هر یک از این مفاهیم، در دوران جنگ تحمیلی بشکل ملموس و به شکل تجربی تحقق پیدا کرد.
بطور خلاصه قرآن بر این نکته تأکید دارد که فتح، نتیجه ایمان، توکل و صبر است و این پیام در دفاع مقدس نیز تجلی پیدا کرده، جایی که رزمندگان با ایمان راسخ، توکل به خدا و ایستادگی در مقابل ظلم، موفق به حفظ عزت و استقلال کشور شدند. امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری در تبیین دفاع مقدس، بارها به این سوره استناد کرده و تأکید نموده اند که پیروزی واقعی تنها با ایمان قوی، شنیدن فرمان امام و ایستادگی بی وقفه حاصل می شود. از یک سو اعلام فتحی روشن و آشکار به پیامبر (ص)، بعنوان نشانه پیروزی معنوی و مادی مطرح است.
منبع: عطر حرم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان عطرحرم در مورد این مطلب